Bilgisayar ve İletişim - Alt Kategoriler :

Veri Bilimi - Data Science Yazılım İletişim Teknolojileri Ağ - İnternet Bulut Bilişim Yapay Zeka - Artificial Intelligence İşletim Sistemleri Donanım Güvenlik Multimedia Karakter Sistemleri Sıkıştırma - Compression Markdown Sanallaştırma Hiper-Bütünleşik SistemBu Kategoriye İçerik Girin. Soru Sorun

İçerikler :

Alex Buckley Bilgisayar Bill Joy - William Nelson Joy Binary Boilerplate Boot - Bootstrap - Önyükleme CAP Teorisi - Brewer Teorisi Directory Service File (Dosya) Gilad Bracha GTmetrix Guy L. Steele Jr. Hewlett Packard Enterprise How To Ask Questions The Smart Way HW/SW James Gosling Klavye ile Derece İşaretinin Yazılması Klavye ile Türkçe Şapkalı Harflerinin Yazılma.. LDAP - Lightweight Directory Access Protocol Media - Medya meta metadata Ontoloji Sun The Central File Extensions Registry TPS - Transactions Per Second TTL - Time To Live Türkiye Bilişim Derneğinin Bilişim Terimleri .. Universally Unique Identifier - UUID - Global.. Yazılım - Software

Bu Sayfayı Paylaş:

Kavram

Ontoloji

Tanım: Bilgilerin genel bir anlamının ve diğer bilgileri ile ilişkilerinin tanımlanması. Bu amaç ile kullanılan araçlar.
Tanım: Varlıkların kendilerine ait (diğerlerinden ayıran) özelliklerini ve diğer varlıklar ile olan ilişkilerini soruşturan inceleme ve düşünme biçimi

Kavram

File (Dosya)

Tanım: Bilgisayarlarda içerisinde veri bulunduran depolama birimi.

Kavram

Yazılım - Software

Tanım: Bilgisayar ve bilişim teknolojilerinde donanım parçalarının (hardware) çalışması ve birbirleriyle iletişim kurmaları için gerekli olan algoritmalar (komutlar), işletim sistemleri ve uygulamalar için kullanılan genel isim. Bir bilgisayar temel olarak donanım ile donanımın istenilen şekilde çalışmasını sağlayan yazılımdan oluşur

Kaynak

How To Ask Questions The Smart Way

Teknik konularda bir foruma vb.. nasıl doğru bir şekilde soru sorulacağını anlatan belge (İngilizce). Türkçe çevirisini (Özgün belgenin 3.2 versiyonu) http://pdf.belgeler.org/howto/smart-questions.pdf adresinden okuyabilirsiniz

Kaynak

Türkiye Bilişim Derneğinin Bilişim Terimleri Sözlüğü

Türkiye Bilişim Derneğinin (TBD) bilişim terimleri sözlüğü. Türkçe-İngilizce ve İngilizce-Türkçe sözlük olarak bulunmaktadır.

Kavram

HW/SW

Tanım: Hardware/Software (donanım ve yazılım) ifadesinin kıslatması

Kaynak

The Central File Extensions Registry

Tüm dosya tipleri ile ilgili bilgilerin bulunduğu web sitesi

Kavram

Media - Medya

Tanım: Bilginin saklandığı (cd, dvd, disk, flash memory, hafıza vb..) ve/veya yayınlandığı (dvd, cd , kitap, dergi, tv, web sitesi, mobil cihaz vb..) her türlü ortam

Kavram

TPS - Transactions Per Second

Tanım: Bilgisayar teknolojilerinde bir donanım veya yazılımın kapasitesini ve çalışma hızını ölçmek için kullanılan , bir saniyede gerçekleştirdiği işlem (transaction) sayısı

Kavram

Boilerplate

Tanım: Ortak (veya standart) olmuş metin

Kavram

Boot - Bootstrap - Önyükleme

Tanım: Bir donanımın veya yazılımın açılmasından hemen sonra çalışması için gerekli olan işlemlerin (donanım tanınması, dosyaların yüklenmesi vb..) gerçekleşmesi süreci. Örneğin bir PC'nin elektrik düğmesiyle açılmasından sonra işletim sisteminin yüklenmesi boot işlemidir. Bir yazılımın kurulumu ve çalışması için gerekli olan dosyaların yüklenmesi de boot olarak kabul edilmektedir. Türkçe'ye önyükleme olarak çevrilmektedir

Kavram

Directory Service

Tanım: Bilgiyi, dizin (directory) yapısında hiyerarşik olarak saklanmasını ve erişilmesini sağlayan yazılım sistemleri. Bu sistemlerin okuma hızı yüksek , yazma hızı düşüktür. Okuma hızı yüksek olmasından dolayı sık erişilen ama az veri girilen hiyerarşik bilgi saklanmasının gerektirdiği yerlerde tercih edilmektedir. DNS , Windows işletim sistemindeki Registry , Active Directory bir "directory service" sistemidir. LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) , "Directory Service" tabanlı sık kullanılan bir protokoldür

Kavram

LDAP - Lightweight Directory Access Protocol

Tanım: TCP/IP protokolü üzerinde çalışan, basit , genişletilebilir bir "Directory Service" protokolü

Kavram

TTL - Time To Live

Tanım: Bir bilgisayar veya network üzerinde bir bilginin en fazla kullanılabileceği yaşam süresi

Kavram

meta

Tanım: Bir veri veya nesne hakkında genel bilgi. Örneğin bir veri (data) hakkında verilen bilgiye (örneğin verinin tipi, boyutu vb..) meta bilgi (meta data) adı verilmektedir

Kavram

metadata

Tanım: Bir veri (bilgi) hakkında verilen bilgi. Örneğin bir verinin (veya bilgi saklayan herahngi bir nesnenin) tipi, boyutu hakkında verilen bilgi , o verinin metadata'sıdır

Kavram

CAP Teorisi - Brewer Teorisi

Tanım: Eric Brewer tarafından 2000 yılında ortaya atılan, dağıtık (distributed) sistemlerin aynı anda, Consistency (tutarlılık : dağıtık sisteme bağlı tüm node'larda aynı verilerin olması), Availability (kullanılabilirlik : tüm isteklere her zaman cevap verilebilmesi) ve Partition Tolerance (parça teloransı : sistem parçalarından birinin çalışmaması durumunda sistemin düzgün devam etmesi) özelliklerini sağlayamayacağı savunduğu teorisi

Kavram

Binary

Tanım: Elktronik ve bilişim sistemlerinde iki mümkün değer alabilen (1 veya 0, var veya yok) ikili sistemler. Elektronik cihazlar verileri kaydetme, okuma , iletişim kurma gibi işlevlerde bu sistem kullanılır

İpucu

Klavye ile Türkçe Şapkalı Harflerinin Yazılması

Klavye ile şapkalı harfleri (Â, â, Î, î, Û, û) yazmak için önce Shift ile 3'e basılır (3 işaretinin üstünde ^ işareti bulunur) ve ardından şapka koyulmasını istediğimiz A,I,U harflerine basılır. 


İpucu

Klavye ile Derece İşaretinin Yazılması

Klavyede derece (°) işaretini çıkarmak için Alt tuşu basılı tutarak 248 yazılır


Kavram

Universally Unique Identifier - UUID - Globally Unique Identifier - GUID

Tanım: 128 bit uzunluğunda, toplam 36 karakter ile gösterilen benzersiz sayı. Evrensel ölçekte kimlik sayısı (identifier) oluşturmak için kullanılır. 32 alfanumeric, 4 tane - işareti ve 8-4-4-4-12 karakter adetleri şeklinde gösterilir. Örnek olarak 443f1b20-b100-c4f3-baed-08001e0218cb bir UUID'dir.

Kişi

James Gosling

1955 doğumlu, Java dilinin yaratıcısı Kanadalı bilgisayar uzmanı.

Kişi

Bill Joy - William Nelson Joy

1954 doğumlu, Sun kurucularından, ABD'li bilgisayar uzmanı ve girişimci. Java dilinin spesifikasyonlarının yazarlarından biridir

Kişi

Guy L. Steele Jr.

1955 doğumlu, ABD'li bilgisayar uzmanı. Java dilinin spesifikasyonunlarının yazarlarından biridir

Kişi

Gilad Bracha

Newspeak ve Dart dilinin yaratıcılarından ABD'li yazılım uzmanı ve yazar. Java 7 ve 8 dilinin spesifikasyonunun yazarlarından biridir

Kişi

Alex Buckley

ABD'li Java uzmanı ve yazar. Java 8'nin dil ilgili ilgili spesifikasyonunun yazarlarından biridir

Kaynak

GTmetrix

Verilen bir URL'e göre sitenizi test eden sorunları tespit eden ve çözüm önerileri bir online araç

Kavram

Sun

Tanım: 1982 yılında kurulan, bilgisayar, bilgisayar parçaları, sunucu ve iş istasyonları, Solaris işletim sistemi, çeşitli yazılım ürünleri üreten, Java platformunun yaratıcısı olan şirket. 2010 yılında 7.4 milyar $ karşılığında Oracle tarafından satın alınmıştır.

Veri

Bilgisayar

Donanım (Hardware)

Bilgisayar ve benzeri aygıtların hesaplama, ses, görüntü, baskı alma gibi türlü işlevler gerçekleştiren parçalarından oluşan bütüne donanım (hardware) denir. Donanım sözcüğüyle denmek istenen, bir bilgisayar düzeninin fiziksel, yani elle dokunulabilen, gözle görülebilen bileşenleridir. Temel işlemleri gerçekleştiren işlemci (processor); bilgileri bilgisayar kullanıldığı sırada tutmak için bellek (memory); bilgileri kullanılmadan önce veya kullanıldıktan sonra, bilgisayar kapalıyken de tutmaya yarayan disk (disk); bilgileri renkle ve biçimlerle insanlara göstermek için kullanılan monitör (monitor); insanların yazıları girmesini sağlayan klavye (keyboard); ekranda konumlarına göre belli işlemleri seçmeye yarayan fare (mouse) bilgisayarın temel bileşenlerindendir. Bunun dışında bilgileri kağıda basmak için yazıcı (printer); bilgileri kağıttan okumak için tarayıcı (scanner); bilgisayarlar arasında görüntü alışverişi için kamera (camera) da yardımcı donanım birimleridir.

İşlemci (Processor)

Bilgisayarın gerçekleştirdiği işlemleri asıl yapan birime CPU (Central Processing Unit - Ortalık İşleme Birimi ) veya kısaca işlemci (processor) denir. Bilgisayarın beyni işlevini gören bu birim, bellekten bilgileri okur, işlemlerini yapar ve belleğe geri yazar. İşlemler, toplama çıkarma gibi aritmetik, karşılaştırma gibi mantıksal nitelikte olabilir. Bunların dışında bilgisayarın işleyişiyle ilgili bir çok işlem, işlemci tarafından gerçekleştirilir. Bir işlemin en küçük birimi, bilgisayar saatinin bir adımı anlamına gelen devir (cycle) olarak adlandırılır. Her işlem, türüne göre farklı devirlerde yapılır. Örneğin toplama 10 devir sürerken çarpma 100 devir sürebilir. İşlemcilerin hızı saniyede kaç devir yaptıklarına göre ölçülür. Örneğin 1000 Hz, saniyede 1000 devir anlamına gelir.

Bellek (Memory)

Bilgisayarın çalışması esnasında kullandığı verilerin tutulduğu birime bellek (memory) denir. İçindeki bilgilere herhangi bir sırada erişim sağlamaya yarayan RAM (Read Only Memory - Rastgele Erişimli Bellek), yalnızca okuma yapmaya yarayan ROM (Read-Only Memory - Salt Okunur Bellek) gibi türleri bulunmaktadır. Bellek, elektrikle çalışan geçici bir veri saklama birimidir. Yani bilgisayar açılırken yüklenir ve kapandığında veya elektrik kesildiğinde yok olur. O yüzden bellek, işlemcinin bir işlemi yapmak için girdi olarak kullanacağı bilgilerin okunduğu veya işlem sonunda oluşacak çıktıların yazıldığı geçici bir alan olarak işlev görür.

Disk

Bilgisayarda kalıcı veri saklamak için kullanılan, çoğunlukla manyetik veya optik olarak veri saklayan birimlere disk (disk) denir. Hemen her bilgisayara takılı, işletim düzeni ve programlara ait bilgileri tutan sabit disk (hard disk) adında bir birim bulunur. Bu birim genellikle bilgisayar kasası içinde yer alır ve taşınamaz. Taşınabilir olan, disket gibi manyetik CD ve DVD gibi optik esaslara dayanan diskler de bulunur.

Eğretim (Instruction)

Bilgisayar donanımı, diğer mekanik ve elektronik aygıtların tersine, sayısal (digital) kodlarla çalışır. Başka bir deyişle, bilgisayar parçaları, belli bir işlemi yapmak için gerekli bilgileri sayı olarak alırlar. Örneğin bir donanım parçası 01: aygıtı aç; 02: veri almaya hazırlan; 03: veriyi al; 04: veri alımını bitir; 05: işlemi yapmaya başla; 06 işlemi bitir; 07: kapat gibi sayılarla çalışır. Sayısal bir aygıta yapacağı işlemlerle ilgili olarak verilen sayısal bilgiye eğretim (instruction) denir.

İkilik Düzen (Binary System)

Bilgisayarlar sayısal aygıtlardır ve sayılar insanların anladığı biçimde onluk düzen değil ikilik düzen (binary system) kullanılarak saklanır. İkilik düzen yalnızca 0 ve 1 rakamından oluşur ve bu rakama bilişim alanında bit (bit) denir. Bitin kısaltması olarak küçük ‘b’ kullanılır. Örneğin 13 sayısı 1101 olarak yazılır. 8 bitten oluşan, 0 ile 255 arasında değer tutabilen sayıya bayt (byte) denir. Baytın kısaltması olarak büyük ‘B’ kullanılır. Genellikle bilişim teknolojisi (information technology) ve iletişim düzenleri (communication systems) sayısal bilgi birimi olarak bit değerini kullanır. Ancak bilgisayar alanında bayt, bitten sonra verilerin tanımlamasında temel birim olarak kabul edilir. Hem bit hem de bayt için sayılar onluk tabandaki gibi binle değil, 2 sayısının 10 üzeri olan 1024 şeklinde katlanır. 1024 bir kilo (K), 1024 K bir mega (M), 1024 M bir giga (G), 1024 G de bir tera (T) eder. 1 KB örneğin 1024 bayt, 1 Mb ise 1024*1024 = 1048576 bit eder.

Onaltılık Düzen (Hexadecimal System)

İkilik sayı düzeni insanların okuması için çok zor olduğundan, onluk sayı düzeninin de bilgisayarın ikili düzenine hiç uymaması nedeniyle hem ikili düzene uyan hem de onluk düzene yakın olan onaltlık düzen (hexadecimal system) kullanılır. Onaltılık düzen 4 bitten oluşur ve bir bayt iki onaltılık rakamla gösterilebilir. Onaltılık düzende on altı rakam olduğu için onluk düzendeki on rakama ek olarak batılı Latin alfabelerinin ilk altı imcesi A, B, C, D, E ve F rakam olarak kullanılır. A imcesi 10 anlamına gelir, F imcesi de 15. Buna göre 13 rakamı D olarak gösterilir. Genellikle bilgisayar alanında bayt kullanıldığı için bir sayı kodlanması gerektiğinde XY şeklinde iki rakamlı ifadeler kullanılır. XY biçimindeki sayının onluk düzendeki karşılığı 16*X+Y biçimindedir. Örneğin onaltılık tabanda 0D sayısı onluk tabanda 13, A3 sayısı 163, DF sayısı 223, 23 sayısı 35 anlamına gelir.

Program (Program)

Bilgisayar ve bilgisayara bağlı aygıtların belli bir işlevi yapmaları için gerekli eğretim (instruction) birimlerinden oluşan bütüne program (program) denir. Kullanıcılara doğrudan veya dolaylı olarak yararlı olabilecek işlemler, bir veya daha fazla donanım parçasının bir arada ve doğru sırada çalışmasıyla gerçekleştirilir. Örneğin bir yazının yazıcıdan çıktı olarak alınması; dosyanın disk aygıtından belleğe aktarılması; işlemciye getirilmesi yazıcıya gönderilmesi gibi işlemler programları oluşturur. Tüm bu işlemlerde her donanımım özelliklerine göre çeşitli eğretimler oluşur. Örneğin yazıcıdan çıktı alınması için bu aygıta basmaya başla; yeni dizeye geç; yeni yaprağa geç; basmayı bitir gibi bir çok eğretim gönderilir. Tüm aygıtlarla ilgili tüm eğretimlerinin toplamı programı oluşturur.

Yazılım (Software)

Kullanıcının doğrudan veya dolaylı bir biçimde, belli bir işlevi gerçekleştirmelerine yarayan programlardan oluşan bütüne yazılım (software) adı verilir. Donanım, nasıl çeşitli aygıtlardan oluşuyorsa yazılım da çeşitli programlardan veya modüllerden oluşur. Yazılım terimi, kendisini oluşturan programlar dışında, yazılımın çalışması için yapılan türlü işleri de içerir. Örneğin istek çözümleme, görsel ve mantıksal tasarım, sınama ve kullanıcıların kullanımına açılması gibi bir çok kavram da yazılım geliştirmenin bir parçasıdır.

İşletim Düzeni (Operating System)

Bir bilgisayardaki donanım parçalarının işletilmesiyle ilgili programlara ve bu programların uyumlu ve karşılıklı etkileşim içinde çalışmasını sağlayan yazılıma işletim düzeni (operating system) denir. Bilgisayarın açılmasını; kullanıcının isteklerini algılayabilir ve kullanıcıya belli bilgileri sunabilir duruma gelmesini işletim düzeni sağlar. Başlangıçta, yalnızca donanımın çalıştırılması ile ilgili olan işletim düzeni kavramı, giderek kullanıcılara türlü yararlar sağlayan bir çok programlar eklenerek oldukça gelişmiş duruma getirilmiştir. Örneğin yalın bir yazı işlemci, hesap makinesi, genelağ tarayıcısı gibi uygulamalar bir çok işletim düzeniyle birlikte gelmektedir. Başka bir deyişle işletim düzeni, donanımı çalıştıran temel yazılım ve üzerine eklenmiş bir çok yararlı yazılımlardan oluşmaktadır.

İşletim Düzenleri Çeşitliliği

Türlü bilgisayarlarda kullanılan, çeşitli kurumlar tarafından geliştirilmiş çok sayıda işletim düzeni bulunmaktadır. Bunlardan kimileri, örneğin Windows temel işlemler ve kişisel kullanım için yaygın olarak kullanılırken; Mac OS zengin çoklu ortam özellikleri içeren bilgisayarlarda kullanılmaktadır. UNIX işletim düzeni büyük kurumların geniş ağları için kullanılırken; bunun kişisel bilgisayarlara uyarlanmış bir versiyonu olarak LINUX işletim düzeni bulunmaktadır. Yazılım dünyasındaki ilerlemeler sonucu işletim düzenleri giderek ötekilerin özellikleri alacak biçimde gelişmektedir. Örneğin Windows işletim düzeninin hem çoklu ortam hem de büyük şirketlerin gelişmiş ağları için kullanılan sürümleri bulunmaktadır. Öte yandan LINUX hem kişisel kullanım hem de çoklu ortam alanında giderek daha da gelişmektedir.

Uygulama (Application)

Kullanıcının işiyle veya özel yaşamıyla ilgili belirli işlemleri yapması için yapılan programlara (yazılımlara) uygulama (application) denir. Uygulama programları, bire bir sıradan kullanıcılar tarafından kullanılır. Bunun karşıtı olarak, sıradan kullanıcıların kullanmadığı, hatta kullanamadığı ve göremediği, ancak bir bilgisayar düzeninin çalışması için gerekli programlara düzen programları (systems programs) denir.

Konsol (Console)

İşletim düzenini kullanmak; başka bir deyişle işletim düzeninde bulunan veya işletim düzeni üzerine kurulu programları çalıştırmak, onlara yapılması gereken işlemlerle ilgili bilgi ve istekleri aktarmak ve program tarafından üretilen sonuçları görmek için yazı tabanlı (text-based), yani her işlemin yazılar aracılığıyla yapıldığı ortama konsol (console) denir. Bu sözcük yerine uç (terminal) ya da buyruk istemci (command prompt) gibi adlar da verilir. Tek başına bir program olmayan, işletim düzeninde tanımlanmış, konsola yazıldığında belli bir işlev gören sözcük veya kısaltmalara komut (command) denir. Konsol kullanarak komutları çalıştırmak veya programları kullanmak, yalnızca uzman kişilerin yapabildiği, standart kullanıcıların yapmakta zorlanabileceği bir iştir. Çünkü konsol uygulamalarını kullanmak için programa aktarılacak bilgilerin, tam programın istediği biçimde, yazıyla yapılması gerekmektedir. Programın neyi nasıl yapacağını belirlemek için de o programla çeşitli sözcük, harf veya sembollerden oluşan yazılar biçiminde girdileri aktarmak gerekmektedir. Örneğin Windows işletim düzeninde bir klasör altındaki dosyaları, alt klasörler de dahil olacak bir biçimde, isme göre sıralı olarak ve sayfa sayfa listelemek için ‘dir /s /on c:\myfolder | more’ şeklinde bir metin yazılmalıdır.

Masaüstü (Desktop)

Kullanıcıların, bir bilgisayarda işletim düzenindeki temel işlemleri yapmak; yararlı programları veya özel bir iş için yapılmış uygulamaları çalıştırmak gibi görevleri kolay bir biçimde gerçekleştirmesini sağlayan ortama masaüstü (desktop) denir. Masaüstünde kullanıcı, bilgisayarın yapmasını istediği işlemleri fare kullanarak, ekranda bazı noktaları tıklayarak bildirir. Buna göre her uygulama, üzerinde adının ve sembolü olan resmin bulunduğu bir alan tıklanarak başlatılır. Ekrana uygulamanın çeşitli işlemlerinin yapılabildiği pencere (window) denilen dikdörtgen biçiminde bir alan gelir. Masaüstü uygulamaları; menü, düğme, diyalog kutusu, onay kutusu, liste ve seçenek kutusu gibi, kullanıcının yapılmasını istediği işlemleri, bir kaç tıklamayla yapmasına izin veren çeşitli bileşenlerden oluşur.

Dosya (File)

Disk türü veri depolama cihazlarında işletim düzeni, bilgileri dosya (file) denilen birimlerde tutar. İşletim düzeninin kendisi, diskin üzerine yüklenmiş programlar olarak dosyalarda tutulur. Hem işletim düzeninin hem de onun üzerine yüklenmiş programların kullandığı bilgiler de dosyalarda tutulur. İşletim düzeni disklerde bulunan bilgileri dosya düzeni (file system) denen bir yapıda tutar. Buna göre her diske veya diskin bir bölümüne bir sürücü (drive) adı verilir. Dosyaları gruplamak için klasör (folder) veya dizin (directory) denilen yapılar kullanılır. Bazı işletim düzenleri sürücüleri ayrı bir biçimde değerlendirirken bazıları sürücüleri bir klasör olarak kabul eder. Klasörlerin bir ağaç biçiminde iç içe açılarak yapılandırıldığı, diskteki dosyaların belli bir düzen içinde saklandığı bir düzen bulunur. Dosyaların içinde bulunan verinin türünü; yani program mı, yazı mı, resim mi olduğunu belirlemek için dosya adlarının sonunda uzantı (extension) adı verilen bir kısaltma bulunmaktadır. Örneğin exe çalıştırılabilir bir programı gösterirken, txt bir metin dosyasını bildirir. Her dosyanın bulunduğu sürücü, klasör, dosya adı ve uzantısı bulunur. Disk düzeninde bir dosyanın konumunu gösteren, yani sürücüsü, klasörü, adı ve uzantısını içeren yazısal ifadeye yol (path) denir. Örneğin Windows işletim düzeninde bir dosya C:\Programs\MyProgram\MyFiles\MyFile.txt biçiminde gösterilebilir.

Kavram

Hewlett Packard Enterprise

Tanım: Baskı ve bilgi-işlem sistemleri ve donanımlarını üreten bir bilişim firması.



Bu Sayfayı Paylaş:

İletişim Bilgileri

Takip Et

Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir