Tanım: 12. yüzyılın sonu veya 13. yy başlarında kurulmuş olduğu kabul edilen , Türkiye Cumhuriyeti kuruluşu ile sona eren devlet
Tanım: Osmanlı devletinde Hristiyan çocukların toplanarak eğitilmesi ve devletin çeşitli kademelerinde görev yaptırılması için kullanılan sistemdir.
Tanım: Çoğunlukla Afrika'da yapılan, küçük yaşta zenci çocukların ameliyatla erkekliklerinin alınma işlemi.
Tanım: Tek bir kişinin egemen olduğu yönetim şeklidir.
Tanım: 1893'de Askeri Tıbbiye'de İshak Sukuti,Abdullah Cevdet,İbrahim Temo ve Şerafettin Mağdumi'nin kurduğu cemiyet. Cemiyet'in amacı daha özgürlükçü bir anayasa ile Meşrutiyet yönetimi kurmak ve devletin kötü gidişine ve parçalanmasına son vermektir.
Tanım: Osmanlı döneminde İstanbul kadısına verilen isim. (Kadı bugün hakim , belediye başkanı ve vali görevlerini yerine getiren görevli)
Tanım: Osmanlı döneminde ilk defa basılmaya başlanan kağıt paraya verilen isim. Halk dilinde "kayme" ifadesi kullanılır
Tanım: Osmanlı devletinde osmanlı sultanlarının başkanlığında devlet işlerinin görüşüldüğü divan (divan : devlet işlerinin görüşüldüğü kurul). Fatih Sultan Mehmet döneminden sonra padişahlar divana doğrudan katılmaz ve sadece toplantıları dinler
Tanım: Osmanlı devletinde maliye ile ilgilenen kurum ve bürokrasi. Bâb-ı Defterî defterdara bağlıdır
Tanım: Osmanlı devletinde sadrazamlık (hukumet) makamları ve onlara ait konaklar. 19. yüzyıldan sonra daha çok Babıali ifadesi kullanılmıştır
Tanım: Osmanlı devletinde , toprak ile ilgili (tımar, has, zeâmet vb..) kayıtların tutulduğu ve bu kayıtlar ile ilgili işlerin yapıldığı kurum
Tanım: Osmanlı devletinden devlet işlerini yöneten en yüksek makam. Padişahtan sonraki en önemli ve en yüksek mevkidir
Tanım: Osmanlı devletinde sadrazamlık (başvezirlik) makamına verilen isim. Bugünkü başbakanlık makamına benzemektedir
Tanım: Osmanlı son döneminde (1835 yıllarından sonra) iç işlerinden sorumlu nezaret (bakanlık). Bugünkü içişleri bakanlığına benzemektedir
Tanım: Osmanlı son döneminde (1835 yıllarından sonra) dış işlerinden sorumlu nezaret (bakanlık). Bugünkü dışişleri bakanlığına benzemektedir
Tanım: Osmanlı devletinde çavuşbaşılık yerine 1836'da kurulan ve davalar sonucu oluşan cezaların uygulanması ile uğraşan nezaret (bakanlık). Daha sonra bu mezaretin yerine Adliye nezareti kurulmuştur
Tanım: Osmanlı son dönemlerinde (II. Mahmut islahatlarından sonra) oluşturulan, sadrazam başta olma üzere diğer nâzırlardan (bakan) oluşan meclis veya kurul. Kelime anlamı ile vekiller meclisi anlamına gelmektedir. Meclis-i Has veya Meclis-i Hass-ı Vükelâ şeklinde de adlandırılmıştır
Tanım: 1838'de II. Mahmud zamanında kurulan ve üyelerin atandığı danışma meclisi. Özellikle yeni islahatlar ile ilgili kanunları hazırlama ve uygulanmasını yürütme amacıyla kurulmuştur. Bu meclis 1868 yılında Divan-ı Ahkam-ı Adliye ve Şura-yı Devlet olarak ikiye ayrılmıştır
Tanım: Osmanlı devletinde 1838'de II. Mahmud zamanında kurulan askeri konulardaki danışma meclisi. Üyeler atanarak oluşturulur
Tanım: Osmanlı devletinde 1838'de II. Mahmud zamanında kurulan ıslahatlar ve devlet işleri ile ilgili danışma meclisi. Üyeler atanarak oluşturulur
Tanım: Osmanlı devletinde 1838 yılında bulaşıcı hastalıklarla mücadele etme amacıyla kurulmuş meclis
Tanım: Osmanlı devletinde padişah (veya hükümdarlık) gelir ve malları
Tanım: Osmanlı devletinde padişah (veya hükümdarlık) gelir ve malları ile ilgili işlere bakan teşkilat
Tanım: Osmanlı devletinin son dönemlerinde kurulmuş, padişah (veya hükümdarlık) gelir ve malları ile ilgili işlere bakan nezaret (bakanlık). Daha önceki Hazine-i Hassa teşkılatı yerine kurulmuştur
Tanım: Tapu kaydı (sicili veya kütüğü)
Tanım: Osmanlı devletinde tapu kütükleri ve kadastro( kadastro : taşınmaz malların sınırlarının,değerinin ve sahiplerinin haklarının belirleme işlemi) ile uğraşan kurum. Bugünkü Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne benzetilebilir
Tanım: Osmanlı son döneminde kuruluna (1871) , tapu kütükleri ve kadastro( kadastro : taşınmaz malların sınırlarının,değerinin ve sahiğlerinin haklarının belirleme işlemi) ile uğraşan nezaret (bakanlık)
Tanım: Osmanlı devletinde , 1879 yılında kurulan ve iç güvenliği sağlamakla (kolluk kuvveti) görevli nezaret (bakanlık)
Tanım: Osmanlı devletinde 1857'de kurulan ve eğitim işlerini yöneten nezaret (bakanlık)
Tanım: Osmanlı devletinde 1908'de kurulan ve savaş, savunma, ordu ile ilgili sorumlu nezaret (bakanlık)
Tanım: Osmanlı zamanında yoksullara ve ihtiyacı olan yolculara , yemek , giyecek, sağlık gibi konularda yardım edildiği yer
Tanım: Osmanlı son dönemlerinde eğitim işleriyle uğraşan nazırlık, bakanlık
Tanım: Orta ve yüksek öğretimin yapıldığı, ders verildiği yerler
Tanım: Osmanlı devletinin , devlet görevleri sırasında zenginleşen kişilerin mallarına istediği zaman el koyabilmesi
Tanım: Osmanlı'da önemli ürün ve malların, üretim, satım vb.. tamamen devletin detiminde olması durumu
Tanım: Osmanlı devletinde bir kısım vergi toplama işleminin, belirli bir bedel karşılığında anlaşılan kişilere devreldilmesi yöntemi. Vergi toplama işini üstüne alan kişiye mültezim adı verilmektedir
Tanım: Osmanlılarda, belirli bir bedel karşılığında, vergi toplama işini ve yetkisini üzerine alan kişiler
Tanım: Osmanlı devletinin kuruluşundan, 1600 -1700'lü yıllara kadar devam eden dönem. Bazı başarısızlıklar sonucu önemli değişikliklerin yapılmaya başlandığı 1600'lü yıllardan sonraki dönemlerden ayırmak için kullanılır. Bazı kaynaklar kuruluş döneminden Tanzimat dönemine kadar bölümü klasik dönem olarak kabul etmektedirler
Tanım: Osmanlı devletinin , 1299 (bazı tarihçilere göre 1301 veya 1302) yılından tam anlamıya bir devlet olmasına kadar geçen dönemine verilen bir isim. Osmanlı beyliği Osman beyin etrafında toplanmış aşiretlerden oluşmuş bir beylikti ve sonraki yüzyıllarda devlet ve imparatorluk halini almıştır
Tanım: 17. yy sonlarından 19yy sonlarına kadar , Osmanlı, Eflak, Boğdan ve Yunanistan tarihinde etkili olmuş bir Fenerli Rum ailesi
Tanım: Osmanlı devletinde özellikle III Selim'den sonra başlayan Tanzimat devrine kadar devam eden veya Tanzimat devrini de içeren , devletin ve kurumlarının yenileştirmesi ve iyileştirmesi dönemi
Tanım: 1. Meşrutiyetin ilanından sonra oluşturulan, üyelerini halk seçimiyle oluşturulduğu meclis. Üyeleri padişah tarafından atanan Meclis-i Ayan (bir tür senato) ile birlikte çalışır.
Tanım: 1. Meşrutiyetin ilanından sonra oluşturulan, bir tür senato görevi gören, üyeleri padişah tarafından atanan, seçimle oluşan Meclis-i Mebusan ile birlikte çalışan meclis veya heyet
Tanım: Merkezi devletin veya yönetimin, yetkilerinin mümkün olabildiği kadar yerel yönetimlere devredilmesini savunan görüş. "Adem" kelimesi olmama ve yokluk anlamına gelmektedir ve Adem-i Merkeziyet ifadesi "merkezin yokluğu" anlamına gelir. Osmanlı döneminde Prens Sabahattin , Adem-i Merkeziyetçilik görüşünün öncüsüdür
Tanım: 1902'de Prens Sabahattin tarafından kurulan, "teşebbüs-i şahsi" ve "adem-i merkeziyetçilik" gibi liberal fikirleri temel olan cemiyet
Tanım: 1908'de Prens Sabahattin öncülük ettiği, Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti'in devamı olarak kurulan ve İttihat ve Terakki partisine muhalif olarak kurulan parti
Tanım: Osmanlı döneminde, din, eğitim-öğretim ve hukuk işleriyle uğraşan, çoğulukla din adamlarından oluşan zümre
Tanım: Birincisi 1529'da, ikincisi 1683'de Osmanlı ordusu tarafından gerçekleştirilen ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmalar
Tanım: 1529'da Kanuni Sultan Sülayman'ın komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından Viyana'ya yapılan ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatma
Tanım: 1683'da (IV. Mehmet döneminde) , Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından Viyana'ya yapılan ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatma
Tanım: III. Selim tarafında kurulan düzenli ordu. Nizam-ı Cedid ifadesini kelime anlamı "yeni düzen"dir. Kabakçı Mustafa isyanı sonucu kaldırılmıştır
Tanım: Mayıs 1807'de Kabakçı Mustafa liderliğinde yeniçerilerin başlattığı, III. Selim'in tahtan indirilip yerine IV. Mustafa'nın tahta çıkarılması ile sonuçlanan isyan
Tanım: Rusçuk'ta kurulan, Kabakçı Mustafa İsyanı ile indirilen III. Selim'i tekrar tahta çıkarmak ve Nizam-ı Cedid'i tekrar kurma amacıyla kurulmuş grup. Rusçuk âyanı Alemdar Mustafa Paşa, Mustafa Refik, Mehmed Tahsin, Mehmed Said Galib, Abdullah Ramiz ve Mehmet Emin Behiç bu grup içindedirler
Tanım: Bir bölgenin ileri gelenleri
Tanım: Osmanlı devletinde, 18. yy'dan sonra kendi bölgelerini yöneten yerel yöneticiler
Tanım: Osmanlı kuruluşundan 16. yy'a kadar Osmanlı'da çeşitli görevlerde bulunmuş devlet adamları yetiştiren aile, sülale. Ailenin adı en eski kaynaklarda Cenderî şeklinde de belirtilmiştir. Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa, Çandarlı Ali Paşa, Çandarlı İbrahim Paşa, Çandarlı Halil Paşa önemli en önemli devlet adamlarıdırlar
Tanım: 17. yy ile 18 yy arasında Osmanlı devletinde vezirlik ve önemli devlet görevleri yapan bir aile veya sülale. Köprülü Mehmed Paşa'nın sadrazam olmasıyla başlayan döneme Köprülüler dönemi adı da verilir. Köprülü Mehmed Paşa, Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa, Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa, Köprülüzade Damad Numan Paşa, Köprülüzade Abdullah Paşa, Köprülüzade Esad Paşa vezirlik yapmıştır. Köprülüler Osmanlı devletinin yeniden düzene girmesine önemli katkıları olduğu kabul edilmektedir
Tanım: Osmanlı Devleti'nde Tanzimat öncesi belirli bir bölgede devlet adına vergi toplamakla görevli memur
Tanım: Osmanlı Devleti'nde Tanzimat önces merkezi devletin vergi toplama görevini bölgede çalışan bir kişiye vermesi şeklindeki sistem. Vergiyi toplamakla görevli memura mütesellim adı verilmektedir
Tanım: Osmanlı devletinde tüm toplumun ve bölgelerin önde gelenlerin katıldığı , önemli olayların ve konuların görüşüldüğü bir çeşit danışma meclisi
Tanım: II. Mahmut döneminde, 1808 yılında kurulan düzenli ordu. Yeniçeri siyanı sonucu II. Mahmud 1808'de Sekban-ı Cedid'i lağvetmek zorunda kalmıştır
Tanım: Osmanlı'da Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa'nın başkanlığında , devlet adamları ve önde gelen âyanların toplantısı sonucu (meşveret-i amme) , Ekim 1808 yılında alınan kararlar. Bu belge ile âyanlar, devlet oteritesini kabul etmiş, devlette âyan'lara bazı haklar (vergi alma, asket toplama) vermiştir.
Tanım: Osmanlı padişahlarının kendi el yazısıyla yazmış olduğu ferman (yazılı emir)
Tanım: II. Mahmud tarafından 1825'de kurulan modern , düzenli askeri yapı. 1826'daki yeniçeri ayaklanması sonucu kaldırılmış ve yeniçeri ve eşkinci ocağı yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla yeni bir ordu kurulmuştur
Tanım: Hz. Muhammed döneminden beri kullanıldığına inanılan siyah renkli sancak (bayrak). Sefere çıkarken veya isyanlara karşı halkın desteğini almak ve toplanmayı sağlamak için Sancak-ı Şerif dışarıyı çıkarılırdı
Tanım: 1826'da İkinci Mahmud tarafından kaldırılan Yeniçeri ocakları yerine kurulan ordu. Kelime anlamı "Muhammed'in Zafer Kazanmış Askerleri" anlamına gelmektedir
Tanım: 1795'de III. Selim zamanında kurulan, matematik, coğrafya, kozmografya, fizik, balistik, askeri talim ve tahkimat gibi alanlarda ordunun ihityacına göre adam yetiştirmek için kurulan okul. Kelime anlamı İmparatorloğun (Devletin) Kara Mühendishanesi olarak verilebilir. İTÜ ve Kara Harp Okulu bu okulun devamı olarak kabul edilmektedir
Tanım: 1773'de III. Mustafa zamanında kurulan ve tersane ve donanma için gerekli olan mühendis yetiştirmek için kurulan okul. İmparatorluk Deniz Mühendishanesi olarak çevrilebilir. Bugün Deniz Harp Okulu ve İTÜ bu kurumun içinden gelmiştir
Tanım: 1837'de II Mahmud döneminde açılan ve devlete sivil memur yetiştiren okul
Tanım: 1894'da II. Abdülhamid döneminde kurulmuş tıp adama yetiştiren okul. Bu okul II. Mahmud dönemind ekurulan Tıphane ve Cerrahhane-i Amire'nin devamı olarak kabul edilmektedir. İstanbul Tıp Fakültesi'i bu okulun devamıdır
Tanım: 1835'de II Mahmud döneminde kurulan, askeri konularda mühendis ve subay yetiştiren okul. Bu okul daha sonra Kara Harp Okul'u olmuştur
Tanım: 1815 yıllarında Beşiktaş-Ortaköy arasında yaşayan ve bilimle ilgilenen aydınlar ve alimler tarafından kurulan cemiyet. Şânizade Mehmet Ataullah Efendi, Melekpaşazade Abdulkadir Bey , Kethudazade Arif, İsmail Ferruh Efendi önemli üyeleridir. 1826'da Yeniçeri ocaklarının kaldırılması sırasında dağıtılmıştır