Türk Tarihi
Eski Türklerde örgütlenme yapısı küçükten büyüye aşağıdaki gibidir :
İlhanlı Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Hülagû Han | 1256 - 1265 |
Abaka Han | 1265 - 1282 |
Ahmet Teküder Han | 1282 - 1284 |
Argun Han | 1284 - 1291 |
Gayhatu Han | 1291 - 1295 |
Baydu Han | 1295 |
Gazan Mahmud Han | 1295-1304 |
Muhammed Hüdabende (Olcaytu) | 1304-1316 |
Ebu Said Bahadır | 1316-1335 |
Ebu Said Bahadır'dan sonra İlhanlı Devletinin tahtı sembolik devam etmiştir | |
Arpa | 1335-1336 |
Musa | 1336-1337 |
Muhammed | 1336-1338 |
Satı Hatun | 1338-1339 |
Süleyman | 1339-1345 |
Cihan Timur | 1339–1340 |
Anuşirvan | 1343–1356 |
II. Gazan Hana | 1356–1357 |
Tagay Timur | 1338–1353 |
Altınorda Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Batu | 1240–1255 |
Sartak | 1255–56 |
Ulakçı | 1257 |
Berke | 1257–1266 |
Mengü Temür | 1266–1282 |
Tuta Mengü(Tuda Mengü) (Emir Nogay Devleti Yönetmektedir) | 1282—1287 |
Teleboğa (Tula Buka) (Emir Nogay Devleti Yönetmektedir) | 1287—1291 |
Tokta | 1291—1312 |
Özbek Han (Gıyaseddin Muhammet) | 1312—1341 |
Tinibey (Tinibek) | 1341-1342 |
Canibey (Canibek) | 1342—1357 |
Berdibey (Berdibek) (Berdibek ölümüyle Batu Han sülalesi sona ermiştir) | 1357—1360 |
Taht Kavgaları Dönemi (1360-1380 Arası 14 Farklı Han Tahta Geçmiştir) | |
Emir Mamay Mirza Hakimiyeti (1367-1380) | |
Toktamış Han | 1379–1397 |
Timur Kutluk | 1397–1399 |
Emir Edige Mirza Hakimiyeti (1397-1412) | |
Şadi Bey | 1399-1407 |
Pulat Bey | 1407-1410 |
Timur Han | 1410–1412 |
Celaleddin | 1411–1412 |
Kerim Berdi | 1412–1414 |
Kebek Han | 1414 |
Çokra Han | 1414–1417 |
Cabbar Berdi | 1417–1419 |
Derviş Han (Emir Edigu Kontrolünde) | 1419 |
Kader Berdi | 1419 |
Hacı Muhammed | 1419 |
Uluğ Muhammed | 1419–1421 |
Devlet Berdi | 1419–1421 |
Barak Han | 1421–1427 |
Uluğ Muhammed | 1428–1433 |
Şeyh Ahmet | 1433–1435 |
Küçük Muhammed | 1435–1459 |
Çağatay Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Çağatay Han | 1226–1242 |
Kara Hülagû | 1242–1246 |
Yesü Möngke | 1246–1252 |
Kara Hülagû (İkinci Kez) | 1252 |
Mübarek Şah | 1252–1260 |
Algu | 1260–1266 |
Mübarek Şah (İkinci Kez) | 1266 |
Gıyasettin Barak | 1266–1270 |
Kaydu (Moğolistan'daki Moğol Hanı) Hakimiyeti (1270 ile 1301 arasında) | |
Negübeg | 1270–1272 |
Buga Temür | 1272–1282 |
Yesü Duva | 1282–1307 |
Könçek | 1306–1308 |
Taligu | 1308–1309 |
Kebek | 1309–1310 |
Esen Buga | 1310–1318 |
Kebek (İkinci Kez) | 1318–1325 |
Elcidigi | 1325–1329 |
Duva Temür | 1326 |
Alaaddin Tarmaşirin | 1326-1334 |
Alaaddin Tarmaşirin'den Sonra Tahtın Oteritesi Kalmamıştır | |
Buzan | 1334–1335 |
Çangşi | 1335–1338 |
Yesün Temür | 1338–1342 |
Ali Sultan | 1342 |
Muhammed | 1342–1343 |
Kazan | 1342–1343 |
Ülke Batı ve Doğu Çağatay Hanlığı Olarak Bölünmüş ve Daha Sonra Farklı Hanlıklar Ortaya Çıkmıştır |
Yuan Hanedanı Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Kubilay Han | 1226–1242 |
Temür Olcaytu | 1294–1307 |
Kayşan Küyük | 1307–1311 |
Ayurbarwada | 1311-1320 |
Şidebala | 1320–1323 |
Yesün Temür | 1323-1328 |
Arigiba | 1328 |
Tok Temür | 1328–1329 |
Koşila | 1329 |
Koşila | 1329 |
Tok Temür (İkinci Kez) | 1329–1332 |
Irinjibar | 1332 |
Togan Temür | 1333–1370 |
Yuan Hanedanlığı Çin'den Kovulmasından Sonra Kuzey Yuan Hanedanlığı Olarak Moğolistan'da Devam Etmiştir |
Kazan Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Uluğ Muhammed Han | 1438-1446 |
Mahmut Han | 1445–1466 |
Halil Han | 1466–1467 |
İbrahim Han | 1467-1479 |
İlham Ali Han | 1479–1484 |
Muhammed Emin Han | 1484–1485 |
İlham Ali Han (2. Kez) | 1485–1487 |
Muhammed Emin Han (2. Kez) | 1487–1495 |
Mamuk Han | 1495–1496 |
Abdullatif Han | 1496–1502 |
Muhammed Emin Han (3. Kez) | 1502-1518 |
Şah Ali Han | 1518-1521 |
Sahip Giray Han | 1521-1525 |
Safa Giray Han | 1525-1532 |
Can Ali Han | 1532–1535 |
Safa Giray Han (2. Kez) | 1535–1546 |
Şah Ali Han (2. Kez) | 1546 |
Safa Giray Han (3. Kez) | 1546-1549 |
Ödemiş Giray Han | 1549–1551 |
Şah Ali Han (3. Kez) | 1551–1552 |
Yadigar Muhammet Han | 1552 |
Astrahan Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Kasım Han (I. Kasım) | 1466–1490 |
Abdülkerim | 1490–1504 |
Kasım Han (II. Kasım) | 1504–1532 |
Ak Kebek | 1532–1534 |
Abdurrahman | 1534–1538 |
Şeyh Haydar | 1538–1541 |
Ak Kebek (2. Kez) | 1541–1544 |
Yağmurçi | 1544–1554 |
Derviş Ali | 1554–1557 |
Kırım Hanları aşağıdaki gibidir :
AD | TAHT ZAMANI |
---|---|
Hacı Giray (I. Hacı Giray) | 1441–1466 |
Haydar | 1456 |
Hacı Giray (I. Hacı Giray) (2. Kez) | 1456-1466 |
Nur Devlet ile I. Mengli Giray Arasında Taht Kavgaları Dönemi | |
Nur Devlet | 1466–1467 |
I. Mengli Giray | 1467 |
Nur Devlet (İkinci Kez) | 1467–1469 |
I. Mengli Giray (İkinci Kez) | 1469–1475 |
Haydar | 1475 |
Nur Devlet (Üçüncü Kez) | 1475–1476 |
Hanedanlığın Gücünün Bulunmadığı Dönem (1476–1478) | |
I. Mengli Giray (Üçüncü Kez) | 1478-1515 |
I. Mehmed Giray | 1515–1523 |
I. Gazi Giray | 1523-1524 |
I. Saadet Giray | 1524-1532 |
I. İslam Giray | 1532 |
I. Sahib Giray | 1532-1551 |
I. Devlet Giray | 1551-1577 |
II. Mehmed Giray | 1577-1584 |
II. Saadet Giray | 1584 |
II. İslam Giray | 1584-1588 |
II. Gazi Giray | 1588-1596 |
I. Fetih Giray | 1596 |
II. Gazi Giray (İkinci Kez) | 1596-1607 |
Toktamış Giray | 1607-1608 |
I. Selamet Giray | 1608-1610 |
Canibek Giray | 1610-1623 |
III. Mehmed Giray | 1623-1628 |
Canibek Giray (İkinci Kez) | 1628-1635 |
İnayet Giray | 1635-1637 |
I. Bahadır Giray | 1637-1641 |
IV. Mehmed Giray | 1641-1644 |
III. İslam Giray | 1644-1654 |
IV. Mehmed Giray (İkinci Kez) | 1654-1666 |
Adil Giray | 1666-1671 |
I. Selim Giray | 1671-1678 |
Murad Giray | 1678-1683 |
II. Hacı Giray | 1683-1684 |
I. Selim Giray (İkinci Kez) | 1684-1691 |
III. Saadet Giray | 1691 |
Sefa Giray | 1691-1692 |
I. Selim Giray (Üçüncü Kez) | 1692-1699 |
II. Devlet Giray | 1699–1702 |
I. Selim Giray (4. Kez) | 1702–1704 |
III. Gazi Giray | 1704-1707 |
I. Kaplan Giray | 1707-1708 |
II. Devlet Giray | 1709-1713 |
I. Kaplan Giray (İkinci Kez) | 1713-1715 |
III. Devlet Giray | 1716-1717 |
IV. Saadet Giray | 1717-1724 |
II. Mengli Giray | 1724-1730 |
I. Kaplan Giray(Üçüncü Kez) | 1730-1736 |
II. Fetih Giray | 1736-1737 |
II. Megli Giray | 1737-1740 (İkinci Kez) |
II. Selamet Giray | 1740-1743 |
II. Selim Giray | 1743-1748 |
Arslan Giray | 1748-1756 |
Halim Giray | 1756-1758 |
Kırım Giray | 1758-1764 |
III. Selim Giray | 1765-1767 |
Arslan Giray (İkinci Kez) | 1767 |
Maksud Giray | 1767-1768 |
Kırım Giray | 1768-1769 |
IV. Devlet Giray | 1769-1770 |
II. Kaplan Giray | 1770 |
III. Selim Giray (İkinci Kez) | 1770-1771 |
II. Sahib Giray | 1771-1775 |
IV. Devlet Giray (İkinci Kez) | 1775-1777 |
Şahin Giray | 1777-1782 |
II. Bahadır Giray | 1782 |
Şahin Giray | 1782-1783 |
Rus Çarlığı Dönemi Taht Semboliktir | |
Şahbaz Giray | 1787-1789 |
Baht Giray | 1789-1792 |
İlk Türk ırkı çekik gözlü , siyah-kahverengi gözlü , düz siyah saçlı, elmacık kemikleri çıkık olan bir ırktır. Moğol-Tunguz-Mançu-Kore-Japon ırklarına benzemektedir. Zaten bu milletlerin hepsinin dilleri eklemeli dildir. Hem fiziki benzerlikleri, hem benzer bir coğrafyada yaşamaları , hem de dillerinin eklemeli diller olması bu milletlerin ortak bir atadan türediği sonucu çıkarmaktadır. Hatta bu gruba Amerika Kızılderilileri , Eskimo'ları , Macarlar vs.. dahil etmek gerekir.
Türkler ırk olarak mongoloid bir ırka mensup olduğunu nedense bazı insanlar bir türlü kabul etmek istememektedir. Kendileri beyaz ırk görüp , sarı ırk olmak istemiyorlar. Halbuki sarı ırk diye bir ırk yoktur ve Türk'ler beyaz ırktır ancak mongoloid bir ırktır. Diğer beyaz ırk olan Kafkas-Avrupa denilen beyaz ırk değildir.
Türk (ve Macarlarında) ırkının Moğol, Kore, Japon vs.. ırklarından bir farkı vardır. Türkler tarihin en başından beri bilmem kaç bin yıldır Hint-Avrupa ve Kafkas ırkları ile sürekli karışmıştır. Bunun belirtisi olarak Kuzey-Doğu'dan , Güney-Batı'ya doğru Mongoloid özellikler azalır , Hint-Avrupa ve Kafkas ırk özellikleri artmaya başlar. Bunu Türk topluluklarını incelerseniz rahatlıkla görebilirsiniz. Azeri ve Türkiye Türklerine gelindiğinde çekik gözlülük neredeyse kalmaz ve melez bir ırk özelliği artar. Bunu sadece Azeri ve Türkiye Türkleri için geçerli olduğunu düşünmemek lazım. Özbek ve Türkmenistan'daki Türkmenler ile Kazak ve Kırgız'ları incelerseniz onlarda bile farklılık vardır. Sonuç olarak bugün saf bir Türk ırkı ancak Sibirya'da yaşayan Türk grupları olabilir. Bunun dışında bir Türk ırkından sözedemeyiz. Bunun yerine Türkçe konuşan az veya çok melezleşmiş Türklerden sözedebiliriz. Türk tanımını bir ırktan çok Türkçe konuşan tüm topluluklardır şeklinde tanımlamak daha doğru olacaktır.
Melez olmak utanılacak bir durum değildir. Irk ile millet kavramını birbirinden ayıramayan insanlar ırkçı durumuna düşerler. Dünyada ırkçı olması mümkün olmayan üç-beş millet varsa o da Türklerdir. Çünkü melezleşme çok fazladır. Ve bu bir anda değil on binlerce yıl sürmüştür.
Türkler bir ırk değildir ancak çok farkı yerlerde , çok farklı zamanlarda yaşamalarına rağmen bazı bazı özellikler gösterirler. "Türklerin Tarihi Pasifik'ten Akdeniz'e 2000 Yıl " kitabında Jean-Paul Roux, bugünkü veya tarihteki tüm Türk topluluklarında genel özellikleri şu şekilde belirtmiştir :
"maddi ve manevi sağlamlık , yüksek onur , verilen söze sadık kalmak , ihanet edenlere karşı acımamazlık , ırkçılıktan uzak oluş , vurgulu bir askeri anlayış ve buna uygun eylemler , gözü peklik, savaşanlar arası dayanışma , üste kesin itaat , kendisinin ve başkasının yaşamını hiçe saymak , idarecilik ve muhasebe anlayışı , arşivleme becerisi , toplumsal sınıflar çok güçlü bir biçimde yapılandırılmış olmakla birlikte aralarında geçiş yapma kolaylığı , bilim ve sanat sevgisi , büyük mimarlık başarıları , İslamiyetin ancak çok yavaş bir süreçle yokedebildiği kadınların toplum içindeki şaşırtıcı sağlam konumları , din alanında bitmek tükenmek bilmeyen bir merak ve ibadet yerlerini örgütleme çabası, hoşgörü , tasavvuf merakı ve bir tür alaycı kuşkuculuk."
Ayrıca yukarıdaki özellikleri Türkçenin özellikleri olduğunu ve zihniyetin dilin yansıması olduğu belirtmiştir.
Son yarım yüzyıl içinde yapılan antropolojik incelemeler Türkler'in beyaz ırtan olduğunu göstermiştir. Türkler, dört büyük beyaz ırk gurubundan biri olan Europid gurubunun Turanid kolundandırlar. Kafatası yapısı brakisefal (geniş kafalı) olan Türkler'in, kendilerini başka ırklardan ayıran antropolojik özellikleri vardır. Özellikle Orta Asya'da MÖ 3. binden kalmış kurganlardan çıkarılan iskeletlerden ve yapılan çeşitli araştırmalardan anlaşıldığına göre Türkler brakisefal, savaşçı ve beyaz bir ırk olan Andronovo İnsanları'nın (Andronovo İnsanı = Türk Irkı) soyundan gelirler.
Antropologların araştırmalarına göre Andronovo Irkı'nın özellikleri şunlardır:
Koyu renk saç, buğday rengi ten (hafif esmere çalan beyaz ten), brakisefal kafa, orta boy, değirmi yüz, badem göz (mongoloid özellik taşımayan ama avrupa ırklarındaki gibi de büyük ve yayvan olmayan hafif çekiğimsi göz).
Anav, Batı Türkistan'da Aşkabad'ın (Türkmenistan) yakınında bulunan küçük bir kenttir. Anav Kültürü, adını bu küçük Anav kentinden alır. Anav'da yapılan kazılarda, MÖ 4500 yıllarına değin uzanan kalıntılar bulunmuştur. Orta Asya'nın en eski kültürü, Anav Kültürü'dür. Bu dönem insanlarının tarım ve hayvancılıkla uğraştıkları, dokuma, seramik, madenden araçlar ve süs eşyaları yaptıkları anlaşılmıştır. Anav insanları koyun, keçi, sığır, deve, köpek gibi hayvanları da besliyorlardı.
Anav Kültürü, kimi Türkbilimciler tarafından Proto Türk (Ön Türkler, İlk Türkler) kültürü ile ilişkili olarak kabul edilir. . Anav kalıntılarında ele geçen yakılmış cesetlerin kafataslarının brakisefal olmasını da -Anav'ın Proto Türkler'le olan ilgisi bakımından- belirtmek gerekir.
Türk'lerin anavatanın Altay dağları veya Sibirya olduğu tezleri artık çökmüştür. Çöküş sebeleri aşağıdaki gibidir :
Yeni Türk Anavatanı ve Dili Tezi aşağıdaki görüşlerii öne sürer :