Tanım: İnsanları ilgilendiren temel konularda (Bilgi,Adalet,Güzellik,Dil,Akıl,İyili-Kötülük,Ahlak vs..) yapılan araştırmaların ve çalışmaların bütünü
Tanım: Doğaüstü olan ve duyular ile kavranamayan her şey
Tanım: Doğaüstü olan ve duyular ile kavranamayan konular ile ilgilenen felsefe dalı
Tanım: Felsefede bilen, bilmek isteyen anlamında kullanılır
Tanım: Deneysel olarak elde edilen ve tekrarlanabilen, aynı belirli sebepler ile hep aynı sonuçların çıktığı olay veya kavram. Aynı sebepler hep aynı sonucu çıkardığı , deneysel olarak ispatlanan her türlü bilgi için bu ifade kullanılır. Düşünülmüş olanın karşıtı olarak da kullanılmaktadır
Tanım: Felsefede özne(suje,bilen varlık) ile nesne(obje,bilinen varlık) arasındaki ilişkiden çıkartılmış sonuçlar
Tanım: Bilgilerin genel bir anlamının ve diğer bilgileri ile ilişkilerinin tanımlanması. Bu amaç ile kullanılan araçlar.
Tanım: Varlıkların kendilerine ait (diğerlerinden ayıran) özelliklerini ve diğer varlıklar ile olan ilişkilerini soruşturan inceleme ve düşünme biçimi
Tanım: Auguste Comte tarafından öne sürülen, insanlığın teolojik, metafizik aşamadan geçerek son aşama olan pozitif aşamaya geçtiğini savunun teori
Tanım: Antik Yunan'da Antisthenes tarafından kurulmuş Sokratesçi okul veya ekol. Mutluluğun erdemli bir yaşamla mümkün olduğunu ve dünyevi zevklerden kurtulunması gerektiğini savunur
Tanım: Hayatın anlamının zevk (haz) almak ve mutlu olmak olduğunu savunan görüş
Tanım: Anlaşılması zor olan bir konuyu insanların anlayabileceği şekilde yorumlamak
Tanım: Eski Yunan'da tanrıların buyruklarını ve yaşadıklarını insanların anlayabileceği şekilde yorumlandırma. İsim tanrıların buyruklarını insanlara iletmekte görevli ve Zeus'un oğlu olan tanrı Hermes'in adından gelmektedir
Tanım: Hristiyanlıkta kutsal kitabın insanlar tarafından doğru anlaşılması için yapılan çalışma ve yorumlama işi
Tanım: Sosyal bilimlerde insanların ve toplumların yaptıklarını anlama ve yorumlama ile ilgili yöntem , teori veya sanat
Tanım: Antik Yunan'da Epiküros tarafından M.Ö 3 yüzyıllarında kurulmuş felsefe okulu veya ekolü. Hayatın asıl anlamının mutlu olmak ve hazzı yakalamak olduğunu savunur ve tüm yaşam boyunca hazzın yakalanması (acının olmaması) için planla yapılmasını, düşünülürek yapılması savunur
Tanım: Hitabet sanatı. Etkili ve güzel konuşma sanatı
Tanım: Bir bilginin veya argümanın denemeden (deney yapmadan) elde edilmiş olduğunu belirtmek için kullanılan bir ifade . Kelime anlamı "önceki"dir. a posteriori ifadesinin karşıtıdır
Tanım: Bir bilginin veya argümanın deneme yaptıktan (deney yaptıktan) sonra elde edildiğini belirtmek için kullanılan bir ifade. Kelime anlamı "sonradan"dır. a priori ifadesinin karşıtıdır
Tanım: Tüm gerçekliğin (dünya , varoluş vb..) düşünce ve bilinç düzeyinde olduğunu ve bunların dışında bir gerçekliğin olmadığını savunan felsefe akımlarının ortak adı
Tanım: Ruh
Tanım: Her şeyin maddeden oluştuğunu, madde dışında hiç bir gerçekliğin olmadığını savunan görüş
Tanım: İyi ve kötü olmak üzere iki tanrıya inanan görüş
Tanım: Bazı gerçekleri , genellikle iki zıt özelliğe göre (iyi-kötü, aydınlık-karanlık, ruh-madde gibi) açıklayan görüşlere veya inanışlara verilen ortak isim
Tanım: M.Ö 3 yüzyıllarda (Helenistik dönemde), Kıbrıslı Zenon (veya Larnaka'lı Zenon) tarafından kurulmuş , özellikle Roma'yı etkilemiş felsefe okulu veya ekolü. Panteist (tanrı ve doğa bir olduğunu savunan görüş) bir bakış açısı vardır ve insanın ancak doğaya uygun yaşaması şeklinde mutlu olabileceğini savunur. Doğa (doğal olarak tanrı) ve dış etkiler mutsuzluğa sebep olmamaktadır. Genel bir dünya devleti ve vatandaşlığı fikirleri nedeniyle Roma döneminde de etkili olmuştur. Zenon'un stoa adı verilen yerlerde ders vermesinden dolayı ekolün adı Stoacılık olmuştur
Tanım: Felsefede "bilinen","bilenmek istenen" anlamında kullanılır
Tanım: Hiç bir şeyin bir anlamı ve değeri olmadığını savunan görüş
Tanım: Kişinin doğru olanı bildiği halde yanlış davranışı sergileme hali
Tanım: Küçük ve uygulanabilir adımlarla sürekli gelişimi hedefleyen, Japon kökenli bir felsefe. Japonca'da , Kai değişim, Zen ise daha iyi anlamlarına gelmektedir.
Tanım: İnsan bilgisinin doğasını, kapsamını, kaynağını ve geçerliğiliğini inceleyen felsefe alanı
Tanım: MÖ 5. yüzyılın ikinci yarısından MÖ 4. yüzyılın ortalarına kadar , gezgin felsefecilerin oluşturdukları felsefe akımı. Platon'dan ve Aristoteles'dan sonra küçümsenme anlamında olumsuz bir kelime olarak kullanılmıştır. Sofis (sop-histes) kelimesi bilen, bilgili kimse anlamına gelmektedir. Genel olarak bilgiyi değerli bulan, söz söyleme sanatı önemli gören, geçreklerden çok inandırmayı ön plana alan, herkesin kabul edeceği bir doğrunun olmadığını ve doğrulun göreli olduğunu savunan, dış dünyanın iç dünyaya bağlı olduğunu savunan görüşler Sofizm olarak adlandırılır.
Tanım: MÖ 5. yüzyılın ikinci yarısından MÖ 4. yüzyılın ortalarına kadar gezgin olarak, para karşılığında, farklı teknikler kullanarak eğitim veren felsefeciler. Platon'dan ve Aristoteles'dan sonra küçümsenme anlamında olumsuz bir kelime olarak kullanılmıştır. Sofis (sop-histes) kelimesi bilen, bilgili kimse anlamına gelmektedir.
Tanım: Sofizm akımına uygun veya yakın görüşleri olan felsefeci.
Tanım: Akıl ve düşünce yoluyla bulunan bir olayı ve olguyu görme. Kelimenin Yunanca kelime anlamı "görme" dir.
Tanım: Bir insanın bir şeyi yapabilme yeteneği
Tanım: Tüm bilgilerin us (akıl) ile anlaşılabileceğini , bilgilerin doğruluğun akıl ve zihinle anlaşılabileceğini , insan usunun kavramlarıyla evrendeki nesneler arasında tam uygunluk olduğunu savunan görüşlere verilen genel isim.
Tanım: Bir önermenin doğru olabilmesi için, gerçek olması yani gerçekliğe uyumlu olması gerektiğini savuna kuram veya görüş.
Tanım: Almanya'da 18. yy sonu ve 19. yy başında etkili olan kurgusal (daha sonradan isimlendirilmiş veya tanımlanmış) bir felsefe akımı. Çıkış noktası Kant'tın fikirleridir ve Romantizim , Aydınlanma Çağı ile ilgili bir akımdır. En önemli temsilcileri Immanuel Kant, Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Schelling ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel'dır. Friedrich Heinrich Jacobi, Gottlob Ernst Schulze, Karl Leonhard Reinhold ve Friedrich Schleiermacher ise katkıdan bulunmuş aydınlardır. Bu akım her şey için akıl ve insanı temel alan bir akımdır.
Tanım: Tümü (genel) için belirtilen bir önermeden, özel durumlar için geçerli olan önermelere geçilmesi şeklindeki akıl yürütme yöntemi. Tümdengelim (dedüktif ) yönteminin tersidir. Örneğin "bütün insanlar ölür" gibi genel bir önerme geçerli ise, tüm "İstanbul'lular ölür" veya tek bir kişiyi belirten "Attila İlhan'da ölür" önermesi doğru olacaktır.
Tanım: Özel bir önermeden genel önermelerin ortaya çıkarılması şeklinde yapılan akıl yürütme yöntemi. Tümevarım (endüktif ) yöntemin tersidir. Örneğin "dünyada hayat suya bağlıdır" gibi özel bir önerme doğru kabul edip, "evrendeki tüm gezegenlerde hayat suya bağlıdır" gibi daha genel bir önermeye varılabilir.
Tanım: Pozitif bilimlerde (doğa bilimlerinde) kullanılan deneysel yaklaşımların sosyal bilimlerde kullanılmasına karşı çıkan düşünce akımı
Tanım: Karşılıklı tartışma yoluyla gerçeğe ulaşma yöntemi. Bu yönteme göre tez ile antitezin birleşmesi ile senteze ulaşılır.
