Giriş

Birçok WAN haberleşme sisteminde, sınırlı sayıda linkler üzerinde bulunan çoklu kullanıcıların trafiğini rotalamak için anahtarlar kullanılır. Ağa bağlı istasyonlar anahtarları kullanarak linkleri paylaşırlar. Anahtar olmasa, her bir ağ diğer istasyonlarla haberleşmek için birçok hatta ihtiyaç duyacaktı. Gerçekten de bir tam-dağınık ağ, birçok hatta ihtiyaç duyar. Birçok istasyon varsa bunu gerçekleştirmenin imkansız olacağı çok açıktır. Anahtarlamalı bir ağ kullanarak linklerin paylaşılmasına alternatif bir yöntem, yalnızca bir linkin kullanıldığı broadcast (yayın) ağıdır. Broadcast ağda, istasyonlar tüm veri birimlerini kopyalar ve belirli bir istasyona adreslenmiş olmayan veri birimlerini atarlar. Yayın protokolleri birçok LAN'da kullanılır.

Şekil 4-1'de WAN ve LAN katmanları, yedi-katmanlı OSI Modeli kapsamında gösterilmiştir. Şekilde gösterildiği gibi, WAN'lar OSI modelinin alt üç katmanına, LAN'lar ise alt iki katmanına yerleşirler. Bu, TCP/IP ile ilgilenirken daha üst katmanları dikkate almayız mı demektir? Aslında dikkate alırız çünkü TCP/IP modeli aktarım ve uygulama katmanlarını da kapsar.

Şekil 4-1 Yerel ve Geniş Alan Ağların Katmanları

Şekil 4-1'in sol tarafında WAN katmanları gösterilmiştir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu katmanlar, OSI modelinin fiziksel, veri bağlantı ve ağ katmanlarını kapsar. Fiziksel katman genelde analog hatlar için modemler ve sayısal hatlar için DSU'lar içerir. Şekilde görüldüğü gibi, modemler veya DSU'lar bir telefon şirketi (telekom gibi) ortamına bağlanmışlardır.

Fiziksel katmanın üzerinde, veri bağlantı katmanı bulunur. Ana fonksiyonu hata algılamayı sağlamak ve hasarlı veriyi yeniden iletmektir. Bugün, birçok üretici link access protocol balanced (LAPB) veya synchronous data link control (SDLC) gibi high-level data link control (HDLC) protokollerini desteklemektedir. HDLC geniş kullanım alanına sahip bir veri bağlantı standardıdır. Ağ katmanı, ağ üzerindeki trafiği anahtarlar ve rotalar. Bunlara ek olarak, X.25 gibi kullanıcı cihazı ile ağ arasındaki arabirim prosedürlerini tanımlayan standartlar da vardır.

Şekil 4-1'in sağ tarafında bir LAN'ın katmanları gösterilmiştir. Buradaki fiziksel katman, WAN'daki fiziksel katman ile aynı fonksiyonları gerçekleştirir. Fiziksel katmanın parçaları AUI (attachment unit interface), MAU (medium attachment unit), PMA (physical medium attachment) ve MDI (medium dependent interface) olarak etiketlenmiştir.

AUI, birim cihazın fiziksel katmanı ve LAN ortamı arasında bağlantı sağlar. EIA-232-E ve telefon jaklarına (RJ-4S gibi) oldukça benzeyen konnektörlere sahiptir. MAU, PMA ve MDI'ı tam olarak içerir. Ana fonksiyonu DTE'nin LAN ortamına bağlanmasını sağlamak ve veri alışverişi, problem bulma, işlemleri test etme ve işaret kalite kontrolü servislerini sağlamaktır. PMA, MDU'nun fonksiyonlarını destekleyen devreler içerir. MDI; ortam ve PMA arasındaki mekanik ve elektriksel arabirimleri sağlar.

MAC (media access control) katmanı, LAN üzerindeki trafiği düzenlemekle sorumludur. LAN ortamının veri iletimi için uygun olup olmadığını kontrol eder. Bazı tip LAN'larda veri çarpışmalarını dedekte eder ve yeniden-iletimin (retransmisyon) gerekli olup olmadığına karar verir. MAC katmanı ortamdan bağımsızdır ama belirli bir protokole (token bus veya token ring gibi) özeldir.

LLC (Logical link control) katmanı, LAN ve kullanıcı katmanları arasında arabirim sağlar. LLC çok basit (bağlantısız) veya çok ayrıntılı bir servis (bağlantı-yönlendirmeli) sağlamak üzere şekillendirilebilir. HDLC tabanlıdır. Örneğin, unnumbered information (UI) çerçevesi ile veri bağlantı servisi veya eşzamansız balanslı mod (ABM) çerçevesi ile bağlantı-yönlendirmeli servis sağlamak üzere şekillendirilebilir. LLC'nin nasıl şekillendirileceği, TCP/IP ile birlikte çalışabilmesi açısından oldukça önemlidir.

Bir LAN niye ağ katmanı içermez diye merak edebilirsiniz. Gerçekten de bu olağandışı görünür çünkü LAN da bir ağdır. Sebep basittir. Ağ katmanı, OSI modelinde orijinal olarak tanımlandığı gibi, rotalama ve arabirim işlemlerini destekleme servisleri sağlar. Ağ katmanında bulunan rotalama görüşü, çoğu LAN'da bulunmaz çünkü LAN'lar yayın ağlarıdır ve anahtarlama teknikleri gerektirmezler. İkincisi, ağ arabirimleri; kullanıcı ile ağ arasındaki arabirimi tanımlamak ve kullanıcı/ağ bağlantısındaki QOS özelliklerini tartışabilmek üzere tasarlanmıştır. Bu ihtiyaçlar çoğu LAN'da bulunmaz çünkü arabirimler oldukça basittir ve LAN'larda QOS opsiyonları genelde yoktur. Netice olarak, ağ katmanı LAN'larda ya yoktur ya da çok zayıftır. Eğer varsa, genelde basit bir protokolle (IP gibi) yerine getirilir.