İçerikler :

Ad Tamlamalarında Sözcük Düşmesi Ad Tamlamalarında Tamlayan ile Tamlananın Yer.. Belirtili İsim Tamlaması Belirtili İsim Tamlamasında Araya Sözcük Girm.. Belirtisiz İsim Tamlaması İsim Tamlamaları İsim Tamlaması - Ad Tamlaması Takısız Ad Tamlaması Tartışması ve Tür-Öbek İ.. Takısız İsim Tamlaması Takısız İsim Tamlaması Yoktur Sıfat Tamlaması.. Takısız Tamlamalarda -den Eki Tamlanan Tamlayan Zincirleme Ad Tamlaması

Bu Sayfayı Paylaş:

Kavram

İsim Tamlaması - Ad Tamlaması

Tanım: Bir ismi daha belirgin hale getirmek için başka bir isim tarafından tamlanması (bütünlenmesi) şeklinde yapılan , en az iki isimden oluşan kelime grubu. "Kapının kolu", "bakır tel" , "kapı kolu", "çam ağacı", "yolun sonu" ifadeleri örnek verilebilir. Belirtili, belirtisiz, takısız i zincirleme şeklinde üç tamlama türü bulunduğu belirtilmektedir

Kavram

Tamlanan

Tanım: İsim tamlamasında ana unsur olan(tamlanan) isim . Örneğin "Evin Bacası" isim tamlamasında ana unsur baca kelimesidir. Evin kelimesi baca kelimesini tamlamıştır. Tamlanan ikinci kelimedir

Kavram

Tamlayan

Tanım: İsim tamlamalarında ana unsur olan tamlanan kelimeyi ilgi eki ile tamlayan (açıklayan, ek özelliklerini belirten) kelime. "Evin Bacası" isim tamlamasında evin kelimesi tamlayandır ana kelime bacadır. Tamlayan ilk kelimedir

Kavram

Takısız İsim Tamlaması

Tanım: Tamlayan ve tamlananın ek almadığı tamlama. Tamlayan , tamlananın neye benzediği veya neden yapıldığını gösterir. Örnek : taş duvar, bakır tel. Not : Takısız isim tamlamasın isim tamlaması değil sıfat tamlaması olduğu söylenmektedir

Kavram

Belirtisiz İsim Tamlaması

Tanım: Tamlayanın ilgi ekini (-in (-ın,-un,-ün)) almadığı (başka bazı ekler alabilir) , tamlananın -i (-ı,-u,-ü) 3. tekil iyelik ekini aldığı tamlama. Örnek : Okul müdür-ü, çam ağac-ı, kapıcılar kral-ı

Kavram

Belirtili İsim Tamlaması

Tanım: Tamlayanın -in, -ın, -un, -ün ilgi ekini , tamlananın -i, -ı, -u, -ü 3. tekil iyelik ekini aldığı tamlama

Kavram

Zincirleme Ad Tamlaması

Tanım: Bir ad tamlamasının başka bir ad ile veya ad tamlamasıyla oluşturduğu tamlama. Örnek : Ev-in Kapı-sı-nın Tokmağ-ı, tatlı yüzlün-ün yeşil göz-ü

Veri

İsim Tamlamaları

İsim tamlamaları çoğu dilbilgisi kitabında 4 grup olarak verilmektedir. Bu gruplar aşağıdadır : 

  • Belirtili İsim Tamlaması : tamlayanın -in (-ın,-un,-ün) ilgi ekini , tamlananın -i (-ı,-u,-ü) 3. tekil iyelik ekini aldığı tamlama. Örnek : penceren-in kapı-(s)-ı , yol-un son-u
  • Belirtisiz İsim Tamlaması : tamlayanın ilgi ekini (-in (-ın,-un,-ün)) almadığı (başka bazı ekler alabilir)  , tamlananın -i (-ı,-u,-ü) 3. tekil iyelik ekini aldığı tamlama. Örnek : Okul müdür-ü, çam ağac-ı, kapıcılar kral-ı
  • Takısız İsim Tamlaması : tamlayan ve tamlananın ek almadığı tamlama. Tamlayan , tamlananın neye benzediği veya neden yapıldığını gösterir. Örnek : taş duvar,  bakır tel. Not : Takısız isim tamlamasın isim tamlaması değil sıfat tamlaması olduğu söylenmektedir.
  • Zincirleme Ad Tamlaması : Bir ad tamlamasının başka bir ad ile veya başka bir ad tamlamasıyla oluşturduğu tamlama. Örnek : Ev-in Kapı-sı-nın Tokmağ-ı, tatlı yüzlün-ün yeşil göz-ü

Not : İsim tamlaması ana olarak "Belirtili İsim Tamlaması" ve "Belirtisiz İsim Tamlaması" olarak ayrılabilir. "Takısız İsim Tamlaması" ın sıfat tamlaması mı isim tamlaması mı olup olmadığı hala tartışmalıdır.  Zincirleme Ad Tamlaması ise isim tamlamalarının başka bir isim tamlaması veya isim ile yaptığı isim tamlamasıdır.


Sav

Takısız İsim Tamlaması Yoktur Sıfat Tamlaması Vardır

Takısız isim tamlaması aslında sıfat tamlamasıdır. Bu nedenle takısız isim tamlaması diye bir tamlama yoktur

Kaynak

Takısız Ad Tamlaması Tartışması ve Tür-Öbek İlişkisi

Caner Kerimoğlu tarafından yazılmış, "Turkish Studies" dergisinde yayınlanan ve takısız ad tamlamasının sıfat tamlaması olup olmadığının tartışması ve kelime türlerinin öbek (grup) kurma özelliklerinden bahsedilmektedir

Veri

Takısız Tamlamalarda -den Eki

Takısız tamlamalar normal durumlarda ek almamasına rağmen bazen -den eki kullanılabilir
  • mermerden yol
  • demirden ev

Veri

Belirtili İsim Tamlamasında Araya Sözcük Girmesi

Belirtili ad tamlamasında araya sözcük girebilir.
  • Ali’nin dün kaybolan kalemi
  • Ertaş’ın bugüne kadar dinlemediğim türküsü

Veri

Ad Tamlamalarında Tamlayan ile Tamlananın Yer Değiştirmesi

Ad tamlamalarında bazen sanat yapmak veya etkili söyleme amacıyla tamlayan ile tamlananın yeri değiştirilir :
  • Aklımda kaldı yüzü Hatçe’nin (Hatçe’nin yüzü)
  • Açıldı kapısı gönlümün (gönlümün kapısı)

Veri

Ad Tamlamalarında Sözcük Düşmesi

Bazı tamlamalarda da sözcük düşmesi olabilir :
  • Kimin kardeşi ? Ali’nin (Ali’nin kardeşi)
  • O taş benim (benim taşım)
  • Ahmetgillerin Ayşe (Ahmetgillerin kızı Ayşe)
  • Bazısı istemedi (Adamların bazısı)




Bu Sayfayı Paylaş:

İletişim Bilgileri

Takip Et

Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir