Geniş ünlü ile biten eylemler -yor veya başka bir ek aldığında \a\ ve \e\ sesi daralarak \ı\, \i\ , \u\ ve \ü\ sesine dönüşmesine ünlü daralması adı verilir. \a\ sesi \ı\ ve \u\ ya, \e\ sesi ise \i\ ve \ü\ ye dönüşür. En çok -yor ekinde olur :
- başla + yor > başlıyor
- oyna + yor > oynuyor
Olumsuzluk olan -me eklendiğinde bu -e sesi de daralır :
- gel + me + yor > gelmiyor
- git + me + yor > gitmiyor
Gelecek zaman eki (-ecek, -acak) ekinde de ünlü daralır :
- yapacak > yapıcak
- edecek > edicek
- olacak > olucak
- görecek > görücek
- de + ecek > diyecek
- ye + ecek > yiyecek
Başka eklerle de olabilir :
- ağlaya > ağlıya
- başlayan > başlıyan
- bekleyerek > bekliyerek
- başlayın > başlıyın
- arayıp > arıyıp
- bekleyince > bekliyince
- de + en > diyen
- ye + en > yiyen
Türkiye Türkçesinde ünlülerin daralması tarihi bir eğilimdir. Aşağıda bazı sözcüklerin eski hallerine bakılırsa bu eğilim görülebilir. Sadece \a\ ve \e\ sesi değil \o\ ve \ö\ de daralmaya uğramıştır :
- bedük > büyük
- gözel > güzel
- yokarı > yukarı
