Türkçe kökenli sözcüklerde söz sonunda ötümlü ünsüz (\b\ \c\ \d\ \g\ \j\ \l\ \m\ \n\ \r\ \v\ \y\ \z\) bulunmaz. Birkaç istisna vardır :
Ötümlü ünsüzlerden zaten \j\ sesi Türkçe kökenli değildir bu nedenle bulunmaması normaldir. \c\ , \f\ , \h\ ve \v\ sesleri daha önce bahsedilen ikincil seslerdir ve söz sonundaki birincil sesler bu ikincil sese dönüşmemişlerdir. Bu nedenle bu ikincil sesler de söz sonunda bulunmaz.
Ancak bazı sözler bir ek aldığında ses ötümlü hale gelir yani ötümlüleşirken bazılarında aynı durum oluşmaz :
| kök | ekli | kök | ekli |
| dip | dibe | ip | ipe |
| tat- | tadacak | yut- | yutacak |
| gök | göğe | kök | köke |
Türkçeye diğer dillerden gelen gelen cümle sonunda ötümlü ünsüz bulunmama kuralına uyarlar. Ancak ek aldıklarında onlar da ötümlüleşirken :
- kitab > kitap > kitab
- ceng > cenk > cengi
- method > metot > metodu
- electric > elektrik >elektriği
Bazı istisnalar vardır :
- pabb > hap > hapı
- type > tip > tipi
- hürriyet > hürriyeti
- cumhuriyet >cumhuriyeti
Arapça -iyet ekinden sonra ek alındığında hiç bir zaman \t\ sesi \d\ sesine dönüşmez.
