Veri

Kiplere Göre Kişi Ekleri

Kişi eklerinin kiplere göre değişiklik gösterir. Ancak bazı ortaklıklar sergilemektedir. Toplu olarak yazarsak :
Görülen Geç. / Dilek Şart KipiDuyulan Geçmiş / ŞimdikiGelecek / Geniş Zaman ve Gereklilikİstek KipiEmir
Birinci Tekil-m-(U)m-(I)m-(I)m
İkinci Tekil-n-sUn-sIn-sIn-
Üçüncü tekil-----sIn
Birinci Çoğul-kAz--Az-lIm / -k
İkinci Çoğul-nUz-sUnUz-sInIz-sInIz-In,-sInIz
Üçüncü Çoğul-lAr-lAr-lAr-lAr-sIn-lAr
Burada e ve a için A, i ve ı için I ve i, ı, u ve ü için ise U kullanılmıştır. Dikkat edilirse Duyulan Geçmiş / Şimdiki Zaman ile Gelecek / Geniş Zaman ve Gereklilik ek yapısı aynı. Sadece ünlü harfler açısından fark ediyor. Bu nedenle bunları tek grup altına alabiliriz. Listeden bazı sonuçlar çıkarılabilir. Emir kipi hariç üçüncü tekil kişi eki almaz. Emirde almasının sebebi de eksiz halin 2. tekil kişiye verilen bir emir olmasıdır. Bu nedenle üçüncü tekil için -sin,-sın eki eklenmiştir. Üçüncü çoğul ise emir kipi hariç hep -ler/-lar ile yapılır. Sadece üçüncü tekil -sin eki ile emir yapılmasından dolayı emir kipi -sinler, -sınlar şeklinde oluşur. Birinci tekil hep \m\ ile bitiyor. Önceki ünlü hep ekle uyum için değişiyor. İkinci tekil de \n\ ile bitiyor. Sadece -n veya sUn (sin, sın, sun, sün) şeklinde olabiliyor. \s\ sesinin ikinci kişiyi belirten çok eski bir ek olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle s sesi kalıplaşmıştır.
  • Birinci Tekil : -m veya -Um
  • İkinci Tekil : -n veya -sUn
Çoğul seslerindeki \z\ sesinin eski bir çoğul eki olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle -n , -nız (gelin, geliniz) olunca veya -sın , -sınız (gelmişsin, gelmişsiniz) olunca çoğul halleri olmuş oluyor. Benzer şekilde -k eki de eski bir çoğul eki olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle bazı çoğullar bu -k eki ile yapılır (yaptık, yapak gibi)
zafer.teker , 04.06.2020

Bu Sayfayı Paylaş:

Fibiler Üyelerinin Yorumları


Tüm üyeler içeriklere yorum ekleyerek katkıda bulunabilir : Yorum Gir

Misafir Yorumları




Bu Sayfayı Paylaş:

İletişim Bilgileri

Takip Et

Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir