Veri

Ünsüz Düşmesi

\k\ sesi ile biten sözcüklere -cak, -cek, -cik, -cık eki geldiğinde \k\ sesi düşer. Buna ünsüz düşmesi adı verilir.
  • çabuk + cak > çubucak
  • sıcak + cık > sıcacık
  • minik + cik > minicik
  • ufak + cık > ufacık
Ünsüz düşmesi tarihsel süreç içinde Türkçede çok gerçekleşmiştir. Örneğin eski Türkçede -g ekinin Türkiye Türkçesinde düştüğü görülmektedir :
  • kapıg > kapı
  • ölüg > ölü
  • satgıcı > satıcı
  • yalgan > yalan
  • sarıg > sarı
  • belgülüg > belli
Bazı sözcüklerde \l\ ve \r\ sesi de tarihi süreç içinde düşmüştür.
  • ol > o
  • er- > i- (imek, imiş ..)
  • berk > pek
  • arslan > aslan
  • oltur > otur
  • keltür > getür
Baştaki \b\ ünsüzü ol- sözcüğü için düşmüştür :
  • bol- > ol-
Tarihi dönemlerde kişi ekleri olarak kullanılan -ben ve -biz de ek haline gelmiş ve \b\ düşmüştür :
  • kelür ben > gelürven > gelürem > gelirim
  • kelür biz > gelürüz > geliriz
Sondaki \b\ ünsüzü su sözcüğü için düşmüştür :
  • sub > su
Farsça bazı sözcüklerin sonundaki \ng\ sesinde \n\ sesi düşmüş sonra da \g\ \k\ sesine dönüşmüştür :
  • tufeng > tüfeg
  • tüfek > fişeng
  • fişeg > fişek
Sondaki \k\ sesini düşmesi ile misk sözcüğü mis sözcüğünü türetmiştir. İki sözcükte kullanılmaktadır :
  • misk > mis
Misk güzel kokulu bir madde türü olarak, mis de güzel kokulu anlamında kullanılmaktadır. Konuşma dilinde bazı ünsüzler söylenmeyebilir. Aşağıdaki örneklerde \r\ sesi konuşma dilinde söylenmeyebilir :
  • yapıyonuz > yapıyo
  • yapıyosunuz > yapıyolar
  • yapıyom > yapıyoz
  • gidiyom > ölüyom
Bazı sözcüklerde \t\ sesi konuşma dilinde düşebilir :
  • dost > dos
  • rast > ras
  • abdest > aptes
  • dürüst > dürüs
  • serbest > serbes
  • astsubay > assubay
  • üstçavuş > üsçavuş
  • çiftçi > çifçi
Tarihi süreç içinde \t\ sesinin düşmesi yazı diline de geçebilir:
  • destgah > tesgah > tezgah
\h\ sesi de bazen konuşma da düşebilir.
  • Mehmet > memet
  • mahsus > mâsus
  • tohum > toum
  • ishal > isal
  • dershane > dersane
\y\ sesi yarı ünlü bir ses sayıldığından tarihi süreç içinde düşme eğilimindedir :
  • böyle > bö:le
  • pekiyi > pekii >peki
zafer.teker , 19.05.2020

Bu Sayfayı Paylaş:

Fibiler Üyelerinin Yorumları


Tüm üyeler içeriklere yorum ekleyerek katkıda bulunabilir : Yorum Gir

Misafir Yorumları




Bu Sayfayı Paylaş:

İletişim Bilgileri

Takip Et

Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir