İçerikler :

"Kendi" Kelimesi Kişi Zamiri midir Yoksa Dönü.. Belgisiz Adıl Örnekleri Belgisiz Zamir Biz Adılının Ben Yerine Kullanılması Bu, Şu ve O İşaret Zamirlerinin İsmin Durumla.. İlgi Adılı İlgi Zamiri İşaret Zamiri İşaret Zamirleri Örnekleri İyelik Zamiri İyelik Zamiri Kendi Adılı Kişi (Şahıs) Zamiri Kişi Zamirlerinin İsmin Durumlarına Göre Şeki.. Siz Adılının Sen Yerine Kullanılması Soru Adıl Örnekleri Soru Zamiri Türkçe Ka- Kökü İle Yapılan Kelimelerinin Eti.. Türkçe Ne- Kökü İle Yapılan Kelimelerinin Eti.. Zamir (Adıl) Zamirlerin Sınıflandırılması Zamir n'si - Pronominal n

Bu Sayfayı Paylaş:

Kavram

Zamir (Adıl)

Tanım: Bir ismin yerini tutarak onun gibi kullanılabilen kelimelerdir. Örnek olarak "Ben", "Kim", "Kendisi" , "Bu" , "Şu" , "Birisi" kelimeleri verilebilir.

Kavram

Kişi (Şahıs) Zamiri

Tanım: Kişi isimlerinin yerine kullanılan Ben, Sen, O, Biz, Siz, Onlar, Bizler, Sizler zamirlerdir. "Kendi" zamirinin kişi zamiri olup olmadığı tartışmalıdır.

Kavram

İşaret Zamiri

Tanım: İsimlerin yerini "işaret" yoluyla tutan zamirlerdir. Bu, Şu, O, Bunlar, Şunlar, Onlar, Bura, Şura, Ora, Burası, Şurası, Orası, Böylesi, Şöylesi, Öylesi, Öteki, Beriki gibi zamirlerdir.

Kavram

Belgisiz Zamir

Tanım: Belli olmayan veya belirsiz olan ismi veya isimleri tutan zamirlerdir. "Biri, Hepsi, Kimi, Herkes, Çoğu, Bazı, Başkası, Her Biri, Tamamı, Öteki, Beriki" gibi kelimelerdir.

Kavram

Soru Zamiri

Tanım: Soru yoluyla isimlerin yerine tutan kelimelerdir. "Ne, Kim, Hangisi, Nere, Kaçı" vs.. gibi kelimelerdir.

Kavram

İyelik Zamiri

Tanım: İsim tamlamalarında iyelik eki ile bir ismin yerini tutan zamir. Bazı dilbilgisi kitabı zamir olarak almamaktadır. "defter-im" ,"mesa-n","su-y-u","ne-y-im","kitab-ınız","sinema-ları" örnek verilebilir.

Kavram

İlgi Zamiri

Tanım: İsim tamalamasında tamlananın yerine kullanılan -ki ekidir. "Benim-ki geldi" , "Ali'ninki daha güzel" cümlelerinde -ki eki örnek verilebilir.

Veri

Zamirlerin Sınıflandırılması

Türkçe'de zamirler sözcük ve ek halinde olanlar şeklinde iki gruba ayrılırlar.

Sözcük halindeki zamirler ;

  • Şahıs(Kişi) Zamirleri : Ben-Sen-O-Biz-Siz-Onlar
  • Dönüşlülük Zamiri ("Kendi" Zamiri ) :  Kendi .  "Kendi" zamiri kişi zamiri mi yoksa dönüşlülük zamiri mi olduğu tartışmalıdır ve net bir karar verilmemiştir.
  • İşaret Zamirleri : Bu, Şu, O, Bunlar, Şunlar, Onlar, Bura, Şura, Ora, Burası , Şurası, Orası, Böylesi, Şöylesi, Öylesi, Öteki, Beriki  gibi zamirlerdir.
  • Belgisiz (Belirsiz) Zamirler : Biri, Hepsi, Kimi, Herkes, Çoğu, Bazı, Başkası,Her Biri, Tamamı, Öteki, Beriki gibi zamirlerdir.
  • Soru Zamirleri : Ne, Kim, Hangisi, Nere, Kaçı gibi zamirlerdir.
Ek halindeki zamirler ;
  • İyelik Zamirleri : İyelik (Sahiplik) eki ile yapılan zamirdir. Bazı kaynaklarda iyelik eki zamir olarak kabul edilmez. 
  • İlgi Zamirleri : -ki eki ile yapılan zamirdir. 

Veri

Türkçe Ne- Kökü İle Yapılan Kelimelerinin Etimolojik Kökeni

Türkçe'de Ne ile başlayan soru kelimelerinin hepsinin kökü Ne- köküdür. Aşağıda bu kelimelerin kök hali gösterilmektedir.
Kök+EkSon Durum
Ne+iNeyi
Ne+eNeye
Ne+deNede , Neyde
Ne+denNeden + Neyden
Ne+reNere (Ne ile eski Türkçede yer belirten re/ra ekinin birleşmişi)
Nere+iNereyi
Nere+eNereye
Nere+deNerede
Nere+denNereden
Ne+içinNiçin
Ne+diyeNiye
Ne+asılNasıl
Ne+ceNece (-ce eki İngilizce,Çekçe kelimelerindeki gibi dil anlamı verir)

Veri

Türkçe Ka- Kökü İle Yapılan Kelimelerinin Etimolojik Kökeni

Türkçe'de Ka- kökünden gelen soru kelimeleri aşağıda gösterilmiştir. Türkçe'de bir K->H dönüşümü bazı kelimelerde oluşmaktadır. Örneğin katun>hatun
, kağan->han kelimeleri verilebilir.
Kök+EkSon Durum
Ka-nıKanı=Hani
Ka-nı-giKangi=Hangi
Ka-çKaç
Ka-ç-anKaçan=Haçan

Kim kelimesinin de Ka- kökünden gelip gelmediği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak onunda Ka- köküyle ilgisi olabilir.

Kavram

Zamir n'si - Pronominal n

Tanım: Ünlü ile biten zamirlere ünsüz bir ek eklendiğinde araya giren n eki. Ünlüden sonra eklenen ekin ünsüz başlamasına rağmen araya n girmesi çok rastlanan bir durum değildir. bu-(n)-lar, o-(n)-dan, şu-n-la örnekleri verilebilir.

Veri

Kişi Zamirlerinin İsmin Durumlarına Göre Şekilleri

Kişi zamirleri ismin yükleme, yönelme, bulunma ve ayrılma durumlarına göre aşağıdaki gibi gösterilebilir :
YalınYüklemeYönelmeBulunmaAyrılma
benbenibanabendebenden
sensenisanasendesenden
oonuonaondaondan
bizbizibizebizdebizden
sizsizisizesizdesizden
onlaronlarıonlaraonlardaonlardan

Veri

Siz Adılının Sen Yerine Kullanılması

Daha kibar ve resmi bir söyleyiş için ikinci tekil kişi sen yerine siz kullanılır.
İlk cümle daha samimi, kaba iken diğeri daha resmi, kibardır :
  • Sen gelecek misin ? - Siz de gelecek misiniz ?
  • Sana söylemiştim - Size söylemiştim

Veri

Biz Adılının Ben Yerine Kullanılması

Böbürlenme, kendini büyütme için kişi kendisini kastederken ben yerine biz zamiri (adılı) kullanılabilir
  • Biz böyle şeylere bakamayız
  • Biz senin gibilere pabuç bırakmayız

Veri

İyelik Zamiri

Eklendiği sözcüğün hangi kişiye ait olduğu bildiren eklere iyelik adılı adı verilir.
  • Birinci Tekil -(ı,i,u,ü)m : kalemim vicdanım paltom
  • İkinci Tekil -(ı,i,u,ü)n : kalemin vicdanın palton
  • Üçüncü Tekil -(s)i, -(s)ı, -(s)u, -(s)ü : kalemi vicdanı paltosu
  • Birinci Çoğul -(ı)mız, (i)miz, (u)muz, (ü)müz : kalemimiz vicdanımız paltomuz
  • İkinci Çoğul -(ı)nız, (i)niz, (u)nuz, (ü)nüz : kaleminiz vicdanınız paltonuz
  • Üçüncü Çoğul -lari,-leri- : kalemleri vicdanları paltoları
Yukarıdaki örnekler kişi adıllarıyla birlikte kullanılabilir
  • benim kalemim
  • senin vicdadın
  • onun paltosu
  • bizim kalemimiz
  • sizin kaleminiz
  • onların paltoları
Bazı kaynaklar bu durumu kişi adıllarının girdiği belirtili ad tamlaması olarak görmektedir. Üçüncü tekil ve çoğullar belirtili isim tamlamasına uyar :
  • onun paltosu
  • bahçenin kapısı
  • evin direkleri
Diğer kişi adıllarında değişiklikler oluşur
  • benim kalemim
  • senin vicdadın
  • bizim kalemimiz
  • sizin kaleminiz

Veri

Kendi Adılı

Kişi zamirleri yerine geçen ve daha çok vurgu katmak için kullanılan kendi sözcüğü için ekler aşağıdaki gibidir :
  • Birinci Tekil (-m) : Kendim için iyi oldu
  • İkinci Tekil (-n) : Kendin için iyi oldu
  • Üçüncü Tekil (-si) veya ek yok : Kendi için, Kendisi için iyi oldu
  • Birinci Çoğul (-miz)- : Kendimiz için iyi oldu
  • İkinci Çoğul (-niz) : Kendiniz için iyi oldu
  • Üçüncü Çoğul (-leri) : Kendileri için iyi oldu

Veri

Bu, Şu ve O İşaret Zamirlerinin İsmin Durumlarına Göre Şekilleri

Bu, şu ve o işaret zamirlerinin ismin durumlarına göre şekilleri
YalınYüklemeYönelmeBulunmaAyrılma
bubunubunabundabundan
şuşunuşunaşundaşundan
oonuonaondaondan
bunlarbunlarıbunlarabunlardabunlardan
şunlarşunlarışunlaraşunlardaşunlardan
onlaronlarıonlaraonlardaonlardan

Örnek

İşaret Zamirleri Örnekleri

Bazı işaret zamir örnekleri :
  • bura
  • şura
  • ora
  • burası
  • şurası
  • orası
  • böyle
  • şöyle
  • öyle
  • böylesi
  • şöylesi
  • öylesi
  • bunun
  • şunun
  • onun
  • bununla
  • şununla
  • onunla
  • bunca
  • şunca
  • onca
  • öteki
  • beriki
  • karşıki
  • buray
  • şurayı
  • orayı
  • ötekisi
  • berikisi
  • karşıkisi
  • diğeri
  • öbürü
  • öbürkü
  • buradaki
  • şuradaki
  • oradaki

Örnek

Belgisiz Adıl Örnekleri

Bazı belgisiz zamir örnekleri :
  • biri
  • birisi
  • hepsi
  • kimse
  • kimi
  • kimisi
  • hiç kimse
  • tamamı
  • herkes
  • her biri
  • bazısı
  • birkaçı
  • birazı
  • birçoğu
  • çoğu
  • başka
  • başkası
  • şey
Cümle örnekleri :
  • biri geldi
  • çoğu yalan söyledi
  • hepsi gitsin
  • herkes eğlensin
  • para falan getirmesi
  • bazısı mutsuz
  • buradan bir şey alınmaz
  • kimi mutlu kimi mutsuz
  • hiç kimse gelmesin

Örnek

Soru Adıl Örnekleri

Bazı soru adılı (zamir) örnekleri :
  • Kim geldi ?
  • Ne getirdin ?
  • Kaçı döndü ?
  • Hangisi vurdu ?
  • Nereye gitti ?
  • Ne dese inanmam
  • Neyi var ?
  • Neredeki üzgün ?
  • Ne istedilerse vermiştim

Veri

İlgi Adılı

Başka bir adı tutan -ki ekine ilgi adılı da denir.
  • Benimki geldi
  • Alparslan’ınki güzel
  • Düşümdekini gördüm
-ki eki bazen çoğul ekinin sonuna gelir :
  • sizlerinki
  • komşularınki
  • gözlerdeki
Ancak bazen çoğul ekinden önce gelir :
  • benimkiler
  • Tolga’nınkiler
  • Denizdekiler




Bu Sayfayı Paylaş:

İletişim Bilgileri

Takip Et

Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir