Tanım: Geçmişte yaşayan insan topluluklarının yaşadıkları olayları araştıran bilim dalı
Tanım: Geçmişte yaşanan tüm olaylara, durumlara verilen isim. Geçmiş bilgisi
Tanım: İnsanların sözlü olarak anlattıkları bilgilerden yararlanan, anlatılanları kaydedip (ses ve video kaydı olarak) değerlendiren tarih yöntemi veya tarih yazım yöntemi
Tanım: Tarih biliminde tarihçilerin yararlandığını , üzerinde yazı bulunan her türlü kaynak. Devler arşivlerindeki belgeler, kütüphanelerdeki kitaplar yazılı kaynak olarak kabul edilirler
Tanım: Tarih biliminde tarihçilerin yararlandığını sözlü olarak aktarılmış olan kaynaklar. Efsaneler, destanlar, şiirler, menkıbeler, atasözleri, fıkralar sözlü kaynak olarak kabul edilmektedirler. Son dönemde ses ve video kayıtları da sözlü kaynak olarak kabul edilmektedirler
Tanım: Tarihte belirli bir zaman dilimi boyunca süren olaylara verilen isim. Örneğin Fransız İhtilali , İstanbul'un fethi tarihi bir olaydır
Tanım: Tarihte gerçekleşen olaylar("tarihi olay") sonucu , insanlar veya toplumlar üzerindeki uzun vadedeki etkileri ve etkilere verilen isim. Fransız ihtilali tarihi bir olayken, Fransız ihtilalinin dünyaya olan etkisi tarihi olgu'dur
Tanım: Tarihteki olayları , herhangi bir belge kullanmadan ve/veya yorumlama yapmadan olduğu gibi , hikaye tarzında anlatan tarih yöntemi. Herodot , bu tür tarih yazıcılarından kabul edilmektedir
Tanım: Tarihteki olayları yazarken öğretici , faydalı sonuçlar ve bilgiler çıkarmaya çalışan tarih yazma yöntemi. Tarihi olaylar, ders alma, ahlaki ve milli hisleri kuvvetlendirme, gelecek için yol gösterme gibi amaçlar ile yazılabilir. Tukididis (Thukydides ve Tukidides) bu tür tarih eserleri veren ilk tarihçidir. Bu tür yazıma "Şe'nî Tarih" adı da verilir
Tanım: Tarihi olayları araştırırken neden-nasıl sorularını soran ve buna cevap vermek için dönemim tüm özelliklerini (ekonomi, coğrayfa, toplumsal yapı, kişiler vb..) inceleyen ve bunlara dayanarak sonuç çıkaran tarih yazım yöntemi. 19. yy'da ortaya çıkmıştır ve bugün modern tarih bu yöntemi kullanmaktadır
Tanım: Sadece özel bir milleti, dini, dönemi vb.. inceleyen tarih
Tanım: Bir konuyu (genel bir konuyu) ana hatları ile inceleyen tarih
Tanım: Tarih dönemlerindeki toplumlardaki ekonomik olayları ve toplumlar veya devletler arasındaki oluşan ekonomik ilişkileri inceleyen tarih
Tanım: Toplumları ve toplumlardaki değişimleri inceleyen tarih
Tanım: Devletlerin ortaya çıkışı, gelimesi veya ortadan kalkmalarını , devletlerin birbirleriyle ilişkilerini inceleyen tarih
Tanım: Yazının bulunmasından (yazı yaklaşık M.Ö 3200 yıllarında bulunmuştur) sonraki dönemlerdeki insanların tarihine verilen genel isim. Yazı bulunmadan önceki döneme Prehistorya-Tarih Öncesi adı verilmektedir
Tanım: Yazının bulunmasından (yazı yaklaşık M.Ö 3200 yıllarında bulunmuştur) önceki dönemlerdeki insanların tarihine verilen genel isim
Tanım: Lucien Febvre ve Marc Bloch tarafından Fransa'da 1929'da çıkarılan "Annales d'histoire economique et sociale" (Ekonomik ve Toplumsal Tarih Yıllıkları) tarih dergisi ile başlayan tarih ekolü. Diğer toplum bilimlerinden yararlanmayı ve onların bilimsel yöntemlerinin kullanılması gerektiğini öne süren, savaş, diplomasi yerine ekonomik ve sosyal olayları temel alan tarih ekolü veya haraketidir. Ekol adını , derginin adından almaktadır ve bazı kaynaklarda Fransız Annales Okulu'da denilmektedir
Tanım: Tarihte gerçekleşen olaylar sırasında oluşan ve bugüne kalan her türlü yazı, eser, yapıt, sanat eseri, yazıt vb.. gibi kaynaklar. Olayın gerçekleşmediği dönemde oluşan kaynaklar ise "ikinci elden kaynaklar" olarak kabul edilirler
Tanım: Tarihte gerçekleştiği dönemden sonra oluşan veya ana kaynakları kullanarak derlenmiş ve oluturulmuş her türlü yazı, eser, yapıt, sanat eseri, yazıt vb.. gibi kaynak
Tanım: Tek bir kişinin egemen olduğu yönetim şeklidir.
Tanım: İçinde eskiden kalan (tarihten kalan) yazılı, çizili, görsel, sesli veya görüntülü kaynağın bulunduğu , belirli bir kurala göre saklandığı (veya tasnif edildiği) ve korunduğu yer. Çoğunlukla devletlerin arşivi olmakta birlikte özel kurum veya şahıslara ait arşivlerde bulunmaktadır
Tanım: Devlete ait yazılı, çizili, görsel, sesli veya görüntülü kaynağın bulunduğu arşiv (arşiv : kaynakların saklandığı ve korunduğu yer) yeri
Tanım: İnsan eli tarafından üretilen (baskı makinesi , fotokopi gibi başka yollarla üretilmemiş olan) eser veya kaynaklara verilen genel isim. El yazması adı da verilir. Bu tür eserlere "yazma eser" ifadesi de kullanılır
Tanım: Matbaa cihazıyla basılmış olan belge
Tanım: Matbaa cihazıyla basılmış ve tarih bilimi için kaynak olan eser
Tanım: Matbaa cihazıyla basılmış ve tarih bilimi için kaynak olan belge
Tanım: Olayların tarih sırasına göre sırayla kaydedildiği eser. Türkçe'de Vekayinâme, Batı ülkelerinde kronik ifadesi kullanılır
Tanım: Bir ailenin soyağacı
Tanım: Tarihte , bir aile veya kişinin soyaağacı ile ilgili yazılmış yazı veya belge
Tanım: Bir kişi veya ailenin soyağacını inceleyen ve araştıran bilim dalı. Eski dilde İlmü'l-Ensâb adı verimektedir
Tanım: Bir kişi veya ailenin soyağacının detaylı bilgisi
Tanım: Bir kişi veya ailenin soyağacının detaylı bilgilerinin (ensab cetveti) olduğu eser
Tanım: Bir kişinin gezisini (seyahatini) ve gezdiği yerleri anlattığı kitap
Tanım: Özellikle Osmanlı döneminde dış ülkelerdeki elçilerin, bulunduğu ülke ile ilgili gördüklerini, oradaki olan olaylar ve hayat ile ilgili görüşlerini yazdığı kitap
Tanım: Roma imparatorluğunda günlük olayları, halkın okuması için taş veya metal üzerine yazılması şekilde yapılan yayınlar. acta publica veya acta popidi adı ile de bilinir. Dünyanın ilk süreli yayını olarak kabul edenler bulunmaktadır
Tanım: 1828'de Mısır'da, Türkçe ve Arapça olarak yayınlanan gazete
Tanım: 1831 yılında yayınlanan Osmanlı devletinin ilk gazetesi
Tanım: Osmanlı devleti döneminde devletin , vilayetlerin yayınladıkları yıllıklar
Tanım: Bir kişiyi veya olayı anmak , yazılanları herkesin ve gelecek kuşakların okumasını sağlamak için katı bir yüzey üzerine (mermer, taş vb..) yazılmış yazı
Tanım: Çoğunlukla katı bir yüzey üzerine (mermer, taş vb..) mimari veya benzer yapıtların, kim tarafından , ne zaman yapıldığı gibi konularda bilgiler veren yazılar
Tanım: Antik şehirlerdeki (artık kullanılmayan şehirler) mezarlık bölgesi. Çoğunlukla şehrin hemen dışındaki bir bölgedir. Nekro kelimesi ölü, "polis" kelimesi ise "şehir" anlamına gelmektedir
Tanım: Eski zamanlardan kalan , insanların ölülerini koydukları , mermer veya taş gibi sert maddelerden yapılmış kapalı (sandıka benzer) mezar
Tanım: Çok eski bir yerleşme yerinin veya mezarın zamanla toprakla örtülmesi sonucu ortaya çıkmış olan tepe. Höyük içinde, toprak farklı zamanlarda örtüğü için katmanlı bir yapı görülür. MEzar yerleri için Höyük yerine bazen Tümülüs ifadesi de kullanılır
Tanım: Çok eski bir mezarın zamanla toprakla örtülmesi sonucu ortaya çıkmış olan tepe. Tümülüs yerine bazen Türkçe Höyük ifadesi de kullanılır
Tanım: Çok eski bir yerleşme yerinin veya mezarın zamanla toprakla örtülmesi sonucu ortaya çıkmış olan tepe. Höyük içinde, toprak farklı zamanlarda örtüğü için katmanlı bir yapı görülür. Özellikle Orta Asya'da bulunan tümülüsler için Türkçe kökenli kurgan ifadesi kullanılır
Tanım: Eski dönemlerde (kağıt paranın yaygınlaşmasından önce) kullanılan madeni para. Sikkeler değerini altın, gümüş gibi yapıldığı maddeden almaktadır
Tanım: Eski dönemlerde madeni para çıkarma (basma) işlemi
Tanım: Eskiden İslam devletlerinde devlet işlerinin görüşüldüğü kurul
Tanım: Tarih araştırmalarında , bir kaynağın geçerli bir kaynak olup olmadığı yönünden incelenmesi ve sonuç olarak kabul edilmesi veya reddedilmesi
Tanım: Tarih araştırmalarında , bir kaynağın içeriğindeki bilgilerin gerçeğe ne kadar uyduğu veya uymadığı yönünden incelenmesi
Tanım: Bir yazının tarifi ve yazarı (veya kopya eden yazarı) hakkında bilginin bulunduğu bölüm
Tanım: Birden fazla benzeri veya kopyası bulunan belgeler içinde yazara ait olan orjinal nüsha
Tanım: Orjinali bulunamamış kaynak niteliği taşıyan bir eserin birden fazla kopyayasından hangisinin en iyi nüsha olduğunu anlamak için kullanılan bir yöntem. Bu yöntemde eser içinden belirli bölgeler seçilip bu bölgelerin birbirine benzediği nüshalar alınır ve diğerleri elenir ve kalan nüshalarda birbirleriyle karşılaştırılır
Tanım: Eski Önasya (Mezopotamya, Anadolu, İran) , Mısır ve daha sonraki Helen ve Roma dönemi tarihi. Bu bölgeler dışındaki bölgeleri Eskiçağ tarihi dışında tutanlar bulunmaktadır
Tanım: Tarihte , Anadolu, Suriye, Arabistan, İran bölgelerini içine alan yerlere verilen isim. Bazı dönemlerde sadece Anadolu için kullanılmıştır
Tanım: Duvar ve kil gibi sert yüzeyler üzerine çizlmiş veya boyanmış şekilli yazılar veya resimler
Tanım: 1940'lı yıllardan sonra genellikle kamuya ait duvar veya binaların üzerine boyalar ile çizilen şekil ve resimler
Tanım: Duvar ve kil gibi sert yüzeyler üzerine çizlmiş veya boyanmış şekilli yazılar veya resimler
Tanım: Genellikle boyunun eninden uzun olduğu ve taştan (ahşaptan yapılan da bulunmaktadır) yapılmış dikili yapıtlar
Tanım: Bir yüzeyin üzerinde, yüzeyin daha güzel görünmesi için yapılmış süsler, işlemeler
Tanım: Eski dönemlerde tek bir şehir tarafından yönetilen veya tek bir şehirden oluşan devlet. Eski Yunan'da polis adı verilmektedir
Tanım: Üzerine uzanılabilecek kanepe türü mobilya
Tanım: 2102 yılında yayınlanmaya başlanan ve yayın yönetmenliğini Mustafa Armağan'ın yaptığı tarih dergisi
Tanım: Gelişmiş batı ülkeleri gibi (Avrupa, ABD vb..) olmaya çalışmak , modernleşmek
Tanım: Suriye'de göçebe arap kabileleri
Tanım: Haçlı seferleri döneminde Hristiyanların için müslüman ve/veya arap anlamına gelen ifade
Tanım: Batı dillerinde yakınçağ dönemlerinde , sıradan müslüman adam anlamında kullanılan bir ifade
Tanım: Dört halife döneminden sonra Arap İslam devletini yöneten (661 ile 750 arası) hanedan ve bu hanedan dönemindeki devlet. Emevi devleti , 750'da Abbâsi Hanedanı tarafından yıkılmış ve yerine Abbâsiler devleti başlamıştır
Tanım: Emevi devletinden sonra (750 yılı) Arap İslam devletini yöneten hanedanlık. Bağdat merkezli Abbâsi devleti 1258 yılında İlhanlılar tarafından yıkılmıştır
Tanım: Ünlü ve önemli kişilerin, seviyeleri ve önemlerine göre biyografilerin belirli bir üzende bulunduğu , Arap edebiyatının önemli yazılı kaynaklarından olan eserler
Tanım: Devrilmiş veya zayıf düşmüş bir krallığın veya hanedanlığın tekrar başa geçmesi ve güçlenmesi olayı
Tanım: "Asrın gerekliliklerine uyum" anlamına gelen ifade
Tanım: Geçmişte yapılmış işlerin toplamı, tarih
Tanım: Yapılmış işlerin veya şeylerin anlatımı, öykülenmesi ve yazıya geçirilmesi
Tanım: Araştırma yoluyla bilme öğrenme
Tanım: Hikaye
Tanım: Tarih
Tanım: Sürekli bir şekilde ileriye devam eden ve döngüsü olmayan tarih. Döngüsel Tarih'in zıttıdır. Çizgisel tarih görüşüne göre tarih sürekli ileriye gider ve tekrar etmez. Döngüsel tarihe göre ise tarihte belirli dönemler sürekli tekrar eder.
Tanım: Tarihte yaşanan bazı dönemlerin tekrar ettiği veya edeceği tarih. Çizgizel Tarih'in zıttıdır. Çizgisel tarih görüşüne göre tarih sürekli ileriye gider ve tekrar etmez. Döngüsel tarihe göre ise tarihte belirli dönemler sürekli tekrar eder.
