Aksâm-ı Seb'a

Tanım: Kelimelerin , içindeki harflerin illetli (ye, vav, elif) harf olup olmamasına (illetli olmayan harflere sahîh harf denilmektedir) ve harflerin tekrarlı olup olmamasına göre ayrıldığı yedi kısım

---

Mu'tell

Tanım: İlletli harf (elif, vav ve ye) bulunan kelimeler

---

Sahîh

Tanım: İçinde illetli harflerden (elif, vav ve ye) bulunmayan kelime

---

Sâlim

Tanım: İçinde illetli harf (elif, vav ve ye) , hemze ve tekrarlanan bir harf bulunmayan kelimelere verilen isim. Örneğin ilm, fikr kelimelerin sâlim kelimelerdir

---

Mehmûz

Tanım: İçinde illetli harf (elif, vav ve ye) ve takrarlanan harf bulunmayan , aslî harflerden birinin hemze olduğu kelimeler. Örneğin şey', edep, elem mehmûz kelimelerdir

---

Misal

Tanım: Aslî harflerden ilkinin ye veya vav olduğu kelimeler. Vehm, yüsr, vehb , yümn kelimeleri örnek verilebilir. Misâl-i vâvî (vav ile başlayan) ile misâl-i yâyi (ye ile başlayan) şeklinde iki çeşiti vardır.

---

Ecvef

Tanım: Aslî harflerden ikincisinin ye veya vav olduğu kelimeler. Şevk, zevk, gayb, leyl kelimeleri örnek verilebilir. Ecvef-i vâvî (vav kullanılan) ile ecvef-i yâyî (ye kullanılan) şeklinde iki çeşiti vardır.

---

Nâkıs

Tanım: Aslî harflerden üçüncüsü illetli harf olan kelimeler. lağv , nehy, hüdâ, şifâ kelimeleri örnek verilebilir. Nâkıs-ı vâvî, nâkıs-ı yâyî ve elifli nâkıslar olarak üç kısma ayrılmaktadır

---

Lefîf

Tanım: Aslî harflerden ikisi illetli harf olan kelimeler. vefâ, riyâ kelimeleri örnek verilebilir. Lefîf-i mefrûk ve lefîfi makrûn olarak iki kısma ayrılmaktadır

---

Harfi Tarif - Harf-i Ta'rîf

Tanım: Bilinen (herhangi bir şey değil) veya söz konusu olan isimlerin önüne gelen tanımlık (artikel) ifadesi. Arapça'da el (ال) harf-i ta'rif olarak kullanılır

---

Hâsıl-ı Masdar

Tanım: Mastardan meydana gelmiş ve durum bildiren kelimeler. Örneğin Türkçe'de -iş eki ile yapılmış isimler (gülüş, gidiş gibi) örnek verilebilir.

---

Atıf Bağlacı

Tanım: İlgili kelimelerin arasına gelerek onları birleşik bir kelime haline getiren "vav" ile yazılan ve "u" veya "ü" şeklinde okunan bağlaç. Güft ü gû (dedikodu), Herc ü merc (karma karışık) örnek verilebilir

---

İzafet Kesresi

Tanım: Birden fazla kelimeyi birbirine bağlayan ve -ı,-i şeklinde okunan veya yazılan ifade. Örneğin seyf-i dîn (dinin kılıcı), âteş-i aşk (aşk ateşi) örnek verilebilir

---

İzâfet Yâsı

Tanım: Bazı kelime tamlamalarında izâfet kesri olarak kullanılan ye ( ى ) harfi. Bu tür tamlamalarda genellikle tamlanacak kelime آ (â) veya و (û) ile bitmektedir. Örnek olarak اودى همايون (ordu-yı hümâyûn) kelimesi verilebilir

---

Muzâ'af

Tanım: Aslî harflerinin ikinci ve üçüncü harfinin aynı olduğu kelimeler. Örneğin redd, fenn muzâ'af kelimelerdir

---

Aksâm-ı Seb'a Kısımları

Kelimelerin içindeki harflerin illetli (ye, vav, elif) harf olup olmamasına (illetli olmayan harflere sahîh harf denilmektedir) ve harflerin tekrarlı olup olmamasına göre aşağıdaki gibi yedi kısmı ayrılırlar :

• Sahîh
  • Sâlim (illetli harf (elif, vav ve ye) , hemze ve tekrarlanan bir harf bulunmaz)
  • Mehmûz (illetli harf (elif, vav ve ye) ve takrarlanan harf bulunmaz  , aslî harflerden biri hemze harfidir)
  • Muzâ'af (aslî harflerinin ikinci ve üçüncü harfi aynıdır)
• İlletli
  • Misal (aslî harflerden ilki ye veya vav harfidir)
    • Misâl-i vâvî (ilk harf vav)
    • Misâl-i yâyi (ilk harf ye)
  • Ecvef
    • Ecvef-i vâvî (ikinci harf vav)
    • Ecvef-i yâyî (ikinci harf ye)
  • Nâkıs
    • Nâkıs-ı vâvî (üçüncü harf vav)
    • Nâkıs-ı yâyî (üçüncü harf ye)
    • Elifli nâkıslar (üçüncü harf elif)
  • Lefîf
    • Lefîf-i mefrûk (İlletli harfler kelime başında ve sonunda)
    • Lefîf-i makrûn (son iki harf illetli)

 

---