Yazı öncesi veya genellikle okuma yazması olmayan halklarda yazısız bir şekilde nesilden nesile aktarılan edebiyata sözlü edebiyat adı verilir. Yazı ile aktarılan edebiyat ise artık yazılı edebiyat adı verilir.
Bir ülkede genel olarak tüm halk tarafından bilinen, dili sade bir dil olan edebiyat türüne Halk Edebiyatı denir. Sadece belirli kesimlerin anlayabileceği "yüksek zümre edebiyatı", "saray edebiyatı" gibi adlar verilen edebiyat dışındaki edebiyata da Halk Edebiyatı adı verilir. Yüksek zümre edebiyatları ülkeden ülkeye değişik adlarla adlandırılabilir. Örneğin Osmanlı döneminde saray ağırlıklı edebiyata Divan edebiyatı adı verilmiştir.
Edebiyat genellikle nesir (düz yazı) ve nazım (şiir) olarak ikiye ayrılabilir. Aslında şiir dışındaki tüm edebiyat düz yazı şeklinde kabul edilebilir. Şiir, bir duyguyu ve düşünceyi kulağa hoş gelecek şekilde , zengin sembollerle ve benzetmelerle anlatıldığı söz ve yazı sanatıdır. Bugün nazım ile benzer anlamlar da kullanılmaktadır ancak şiir daha çok sanat ve estetik amacı olan, benzetme ve imge gücü yüksek nazım eserleri için kullanılır.
Düz yazı ve şiir türü edebiyat da kendi içinde tiplere ayrılabilir.
Düz yazı şeklindeki edebiyat türleri :
- Roman : Gerçek veya gerçeğe yakın olabilecek şekilde tasarlanmış olayları ve ilgili kişileri zaman ve mekan bilgileri vererek , hikayeye göre daha uzun ve detaylı anlatan edebi tür.
- Hikaye - Öykü : Gerçek veya gerçeğe yakın olabilecek şekilde tasarlanmış olay veya olaylar ı anlatan kısa yazı türü
- Deneme : Bir yazarın , bir konu ile ilgili kendi görüşlerini, kendi üslubuyla ve çok ayrıntıya girmeden yazdığı yazı. Daha çok okuyucuyu düşündürmeye çalışan yazılardır.
- Fıkra : Bir yazarın , genellikle gündelik veya gündemdeki olaylar ile ilgili kendi görüşlerini çok ayrıntıya girmeden ve kendi üslubuyla yazdığı gazete ve dergi yazısı. Bugün fıkra ifadesi yerine daha çok "köşe yazısı" ifadesi tercih edilmektedir
- Biyografi : Bir insanın yaşamını ayrıntılı bir şekilde kronolojik olarak işleyen yazı veya kitap
- Otobiyografi : Bir kişinin kendisi hakkında yazdığı biyografi
- Monografi : Bir olay veya konuyu inceleyen yazı. Genellikle tek bir yazıdan oluşmaktadır.
- Hatırat-Anı : Bir kişinin , yaşadığı olay (veya olayları) anlattığı yazı veya kitap
- Günlük - Ruzname : Bir kişinin yaşadığı olayları günü gününe ve tarih belirterek kaydettiği yazı türü ve yazıların bulunduğu defter
- Gezi Yazısı / Seyahatname : Bir kişinin gezisini ve gezdiği yerleri anlattığı yazı türü
Şiir de ise şiirdeki mısra, beyit ve kafiye yapısına göre bir sınıflandırma yapılır. Ölçü, Edebiyatta bir yazının hecelerin yapısı, hece sayısı , hecelerin biçimi vb.. durumlarına göre belirlenen özelliği denir. Ölçü bir yazının nazım olabilmesi için gerekli özelliklerden biridir. Doğu edebiyatında aruz ve hece ölçüsü ile şiirler yazılır. Modern dönemlerde Batı etkisi ile serbest ölçü adı verilen bir ölçü şiire girmiştir.
Edebiyat konularına göre de sınıflandırılabilir. Romantik, sert-gerçekci, bilim kurgu, korku, fantezi, polisiye, dini, tarihi, sosyal vb.. şeklinde olabilir. Yine konuya nasıl yaaklaştığına göre de sınıflandırılabilir : romantik, gerçekçi (Realist), doğalcı (Natüralist) , sembolik, modernist, postmodernist vb..
