ECMAScript ve Standartlaşma
JavaScript ve ECMAScript
JavaScript bir türlü standart haline gelmiyor. 1997'de JavaScript'in resmi bir standart olarak ECMA (European Computer Manufacturer's Association) tarafından onaylandı. ECMAScript adıyla standartlaşan JavaScript, Netscape tarafından, Navigator tarayıcısında istemci ve sunumcu tarafında basit işleri yapmak için kullanılmak üzere yaratılmıştı. Bu dil, bir başka web standardı DOM (Document Object Model) ile birlikte DHTML (Dinamic HTML)'i oluşturuyor. DHML, HTML'e dinamik (değişken) özellikler eklemekte kullanılıyor. (Birbiriyle işbirliği içinde çalışabilmelerinde rağmen JavaScript'in bir programlama dili ve platformu olan Java'yla bir ilgisi yok.)
Microsoft Internet Explorer'da çalışmak üzere JavaScript'e çok benzeyen JScipt dilini üretti. ("Java'ya karşı J++" benzeri bir girişim.) Microsoft'un Visual Basic sintaksına benzeyip JavaScript mantığında çalışan bir de VBScript adında bir dili var. Visual Basic programcılarının İnternet'e geçişini koolaylaştırmak amacıyla üretilmiş bu dil sadece Microsoft tarafından destekleniyor. Netscape Microsoft'u JavaScript'i bozmakla suçlarken, Microsoft sürekli Netscape'i JavaScript'i kendi malı olarak standart-dışı tutmasından şikayetçiydi. Öte yandan, JavaScript'le JScript arasındaki uyumsuzluklardan en çok geliştiriciler hoşnutsuz. Her iki tarayıcıyı da desteklemek için zaman zaman ayrı kodlar yazmak zorunda kalabilmekteler. Hatta bazı JavaScript geliştiricileri, Internet Explorer'a uygun olarak yazdıkları kodun JavaScipt'in üreticisi Netscape'in Navigator'unda çalışmadığını görünce tepki gösteriyorlar. Netscape ECMA'ya JavaScript'in standartlaşması için başvurarak standartlaşma adına elinden geleni yapmakta. Zira pazar liderliğini Microsoft'a kaptırdığı için standartslığın en büyük mağduru kensisi olmakt. Microsoft ECMAScript standardına uyarken, bu standart'ta olmayan bir çok özellik eklemeye devam ediyor. Yani her standart kod Microsft ortamlarında çalışıyor ama Microsoft'ta çalışan her şey diğer tarayıcılarda çalışmıyor. Her ne olursa olsun Microsoft, Netscape, Sun ve Borland'ın üzerinde anlaştığı bir standart bir ortak payda olması bir çok web programcısı için iyi bir gelişme olarak algılanmıştı. Ancak standartlaşma ancak belli bir düzeye kadar başrılı olabildi.
ECMAScript'in standartlaçmasının önemi, sadece HTML sayfalarındaki kullanımından gelmiyor. Bir çok XML standardı script'in dili olarak JavaScript türevlerini kullanıyor. WML için WMLScript üretilmiş. SMIL ve SVG dilleri animasyon ve dinamik işlemler için ECMAScript kullanıyor. DOM, CSS ile birlike ECMAScript, herhangi bir markup (özellikle XML) dilini bütünleyen en önemli bileşenlerden biri. Java'nın üreticisi Sun'un Java'nın kontrolünü bırakmaması, herhangi bir sapma durumunda mahkemelere başvurması gibi bir 'güvence' Netscape'in JavaScript'i için olmadı. İki dilde standart'ları 'genişletmeyi' veya 'basitleştirmeyi' çok seven Microsoft'un etkisi standarlaşma için en büyük engel olarak gösteriliyor. Ancak son yıllarda Microsoft standart'laşmaya karşı olumlu bir tavır sergiliyor. W3C'nin XSL'i yerine kendi XSL'ini uyduran Microsoft standart XSL'i benimseyeceğini belirtti ve standart'a döndü. C# dilini ECMA'ya devretti ve standarlaştırdı. (Java'uı kendi denetiminde tutarak 'standart' haline getiren Sun'ın yapmadığı bir girişim.) Microsoft, Web Services için standartlaşma çabalarının en önemli aktörlerinden biri oldu. ECMAScript snatdardını benimsedi, kendi eklentilerini özellike belirterek ayırıyor, geliştiriciler standartlardan ne zaman çıktıklarını anlayabiliyorlar. Microsoft'un bu olumlu adımları tekelcilik ve standart bozuculuk yüzünden mahkemelik olması yüzünden mi yoksa bundan böyle standartlara uymamanın kendisini yazılımda karar alıcı ve yöne verici konumundan uzaklaştıcağını anladığı için mi attığı tartışılabilir. Ancak giderek şirketlerin, kamouyunun, organizasyonların ve idari mercihlerin ve yargının giderek daha hassas olduğu konular arasına girmiş olduğu gerçeği tartışılmaz. ECMA'nın ECMAScript olarak JavaScript'i standarlaştırmasından en büyük fayda elbette birden çok platformda çalışan yazılım geliştiricilere gelecek. Kullanıcılarda bazı sitelere niye giremediklerini, bazılarını niye dağılmış bir arayüzle görmek zorunda kaldıklarını düşünmek zorunda kalmayacaklar.
