Tüfek, Mikrop ve Çelik kitabının arka kapağınındaki yazı aşağıdaki gibidir.
"Neden Avrupalılar Amerika'yı keşfetti de Amerikalılar Avrupa'yı keşfetmedi?" Bu basit sorunun ardında insanlığın MÖ 11.000'den günümüze tarihi gizli. Fizyoloji profesörü Jared Diamond, Tüfek, Mikrop ve Çelik'te, aklımıza gelmeyen, geldiğinde çocukça bulduğumuz soruların yanıtlarını araştırırken, tarımın başlamasından yazının buluşuna, dinlerin ortaya çıkışından imparatorlukların kuruluşuna, tarihin seyrini belirleyen pek çok önemli adımı ayrıntısıyla inceliyor. İnsan toplulukları arasındaki farklılıkların, eşitsizliklerin nedenlerini, temellerine inmeye çalışarak sorguluyor; günümüz dünyasını biçimlendiren etkenlerin izini sürüyor... biyoloji, jeoloji, arkeoloji, coğrafya gibi değişik bilim dallarından beslenen, "Batılı" koşullanmalardan arınmış, geleceği gösteren bir tarih kitabı.
Tüfek Mikrop ve Çelik kitabının yazılmasının nedeni Yali adında Yeni Gine'li bir siyasetçinin kitabın yazarına (Jared Diamond) aşağıdaki soruyu sormasıdır :
"Neden siz beyazların bu kadar çok kargosu var , bunları Yeni Gine'ye neden getirdiniz ve biz siyahların kendi kargosu neden bu kadar az ?"
Not : Kargo , Yeni Gine dilinde her türlü eşya , alet.
Jared Diamond bu soruya cevap verebilmek için çalışmış ve Tüfek Mikrop ve Çelik kitabını yazmıştır.
Tüfek Mikrop ve Çelik'ın özeti yazar tarafından (Jared Diamond) tek cümle ile aşağıdaki gibi açıklamıştır :
"Tarih farklı halklar için farklı yönde gelişti ama bu çevresel farklardan dolayı böyle oldu , o halkların biyolojik farklılıklarından dolayı değil"
Kitap yukarıdaki cümleyi ispatladığını savunmaktadır.
1998 yılıdan Edebiyat Dışı kategorisinde Tüfek Mikrp ve Çelik kitabı Pulitzer ödülü kazanmıştır.