Günümüz insanın Homo sapiens adı veriler bir türün alt türüdür ve tam adı Homo sapiens sapiens'tir. Homo sapiens türüne ait Homo sapiens idaltu adı verilen başka bir türün olduğu ve bu türün yok olduğu anlaşılmıştır. Günümüz insanı, Homo cinsine soyu devam eden tek türdür
Öncelikle bugün yanlış bilinen bir konudan bahsetmek lazım. İnsan türünün bugün yaşayan maymun türlerinden evrimleşerek geldiği sanılmaktadır. Ancak insan maymundan gelmemiştir. İnsanların , şempanze-bonobo'larla ataları ortaktır. Ve bu ortak ata yaklaşık 5-8 milyon yıl öncedir. Yani insan ile şempanze-bonobo'ların yolları 5-8 milyon yıl önce ayrılmıştır. İnsan türleri farklı bir yoldan bugüne gelmiştir. Sonuç olarak insan ürü, şempanze-bonobo'ların veya goril, orangutan gibi maymun türlerinden evrimleşip gelmemişlerdir. Ancak insan türüne bugün doğada en çok benzeyen canlı şempanze-bonobo'lardır ve genetik benzerlik %86-98 arası kadar yüksek bir orandır. İnsanı insan yapan bu %14-%2'lik farktır
5-8 milyon yıl önce yaşamış , Şempanze-Bonobo ile bugün insanı oluşturan türün ortak atasının tam olarak neye benzediği hiç fosil, kalıntı bulunmamasından dolayı bilinmiyor. Tek bilinen 5-8 milyon yıldan önce şempanze-bonobo türleri ve insana benzeyen türlerle ilgili bir fosil veya kanıt olmadığıdır. Yani ortak atadan önce şempanze-bonobo ve insan türleri yoktu.
Ortak atadan ayrılan türleri , insan türleri ve şempanze-bonobo türleri olarak , hangi özelliklere bakarak ayırıyoruz ? Yani eskiden yaşamış insansı olarak tanımlanan ama şempanze-bonobo olmayan türleri nasıl belirliyoruz ? Burada en önemli ayrım dik yürüme , daha büyük bir beyin , kafatası yapısı ve dişlerin yapısıdır. Örneğin ilk insansı türler olan Australopithecuslar bugün şempanze-bonobo'lara benzemektedir. Ancak Australopithecuslar bugün insan türüne doğru evrilen dik yürüyebilme özelliği kazanmışlardır. Bir çok özelliği ortak ataya benzemekle birlikte dik yürüme, dişlerdeki farklılaşma insana giden yolu açmıştır.
İnsana giden yolda evrim aşamasında ilk aşama Australopithecina adı verilen Ardipithecus, Australopithecus ve Paranthropus adı verilen türlerdir. Bu türler şempanze-bonobo'lara çok yakın olmakla birlikte, dik yürüyebilme , biraz daha büyük bir beyin, daha geniş bir yüz vb.. sahiptirler. İnsan bu türlerden evrimleşmiştir
Australopithecina dı verilen türlerden sonra günümüz insanına çok daha yakın Homo türleri ortaya çıkmıştır. Hatta ilk homo türleri olarak kabul edilen Homo habilis, Homo rudolfensis türleri Homo içine mi yoksa Australopithecus içine mi alınacağı tartışılmaktadır. Ancak Homo ergaster , Homo Erectus gibi türler , bugünün insanına daha çok benzemektedir ve şempanze-bonobo türlerinden farklıdırlar. Kafatasları ve beyinleri büyük, dik durma ve ayakta yürümeye uygun yapısı, gelişmiş parmaklar ile insana daha yakındırlar
İlk homo türleri Homo habilis, Homo rudolfensis'in Homo içinde mi Australopithecus'lar içine alınacağı tartışmalıdır. Ancak bu türlerden Homo ergaster , Homo erectus gibi günümüz insanın atası olan türler meydana gelmiştir. Homo Erectus türünden ise
Homo heidelbergensis türünün ortaya çıktığı düşünülmektedir. Homo heidelbergensis ise Homo sapiens ve Homo Neanderthalensis'in atası olarak gözükmektedir. Bazı araştırmacılar Homo sapiens'si doğrudan Homo Erectus'yan erimleştiğini düşünmektedirler.
Homo türleri arasında en önemli özellikle beyin büyüklüğüdür. Günümüz insanının beyin büyüklüğü 1000–1850 cm^3 iken, örneğin Homo erectus beyin büyüklüğü başlarda 850 cm^3, son dönemlerde ise 1100 cm^3 civarıdır. Son iki ünsan türünden olan Homo Neanderthalensis'in beyin büyüklüğü ise 1100–1400 cm^3 kadardır. Yani Homo türleri geliştikçe beyin büyümüş, zeka seviyesi artmıştır.
Modern insanın kökeni Afrika'ya dayanmaktadır. Modern insanın 200 bin yıl önce ortaya çıktığı düşünülmektedir. İlk defa günümüzden yaklaşık 100 ile 80 bin yıl önce Afrika'dan çıkıp , Asya'ya geçtikleri düşünülmektedir.
Asya'da günümüz insanı, Neanderthal ve daha sonra keşfedilen Denisova İnsanı olarak adlandırılan insan türleri birlikte yaşamışlardır. Avrupa'da Neanderthal gen izleri, Malenezya'da da Denisova İnsanı'ın genetik izleri görülmüştür. Yani modern insan genlerinde Neanderthal ve Denisova İnsanı'ın genleri vardır
