Tanım: Dünyanın ilk yazılı destanı olarak kabul edilen bir Sümer destanı. Mezopotamya'da Uruk ilinin kralının bilginin ve ölümsüzlüğün peşinden gidişini anlatır. Gılgamış'ın aslında Türkçe Bilgemiş anlamına geldiği de savunulmaktadır.

Gılgamış ifadesinin doğru şekli Türkçe Bilgemiş kelimesidir. Gılgamış, Sümer kaynaklarında Bilga'meş (Bilgames, Bilgamiş) olarak geçmektedir.

Gılgamış destanı ünlü bir Sümer destanıdır. Bazı bilim adamları, Gılgamış adının aslında Bilgemiş olduğunu ve adın Türkçe'den alıntı veya doğrudan Türkçe olduğunu savunmaktadırlar.
Öncelikli olarak şunun belirtilmesi gerekiyor. Gılgamış adı Akadçadır. Sümercede ise Gılgamış değil Bilgameş'dir. Yani Sümerler bu kişiye Bilgameş demektedirler. Bu durumda Bilgameş ile Bilgemiş benzerliği daha açık bir hale gelir.
Sümer dili, Akad dili aracılığı ile öğrenilmiştir. Bu nedenle a~e , e~i gibi dönüşümler mümkün olabilmektedir. Çünkü Akadca , Arapça, İbranice, Aramice gibi bir Sami dilidir. Sümerce ise eklemeli bir dildir. Sami dilleri ile Sümer dilinin hiç alakası yoktur ve doğal olarak sesler hakkında hiç bir bilgi yoktur. Bu nedenle Bilgameş ~ Bilgemiş dönüşümü bilimsel olarak mümkün bir dönüşümdür.
Bilgameş'in Türkçe olduğunu savunan bilim adamları ve araştırıcılar kelimenin Bilgemiş olduğunu görüşündeler. Bu adın da Toktamış, Alpamış, Kutalmış, Sülemiş, Beklemiş, Ötemiş şeklindeki isimlere benzerliğine dikkat çekmişlerdir. İlginç olan bir konu da Alpamış Destanı adında bir Türk destanın olmasıdır. Hatta Alpamış ile Bilgemiş Destanı birbiriyle örtüşen bölümleri de bulunmaktadır. Kutalmış kelimesi özellikle ilginçtir.

Kut + almak = Kutalmış

Kutalmış kelimesi ile Bilgemiş

Bilge + almak = Bilgemiş

kelimesinin arasındaki benzerlik dikkat çekmektedir. Biri kut almış, diğeri bilgelik almış gibi bir anlama geldiği düşünülebilir.
Sümerce'de Türkçe kelimelerin ve alıntıların olduğu artık bilimsel olarak ispatlanmıştır.
Osman Nedim Tuna'nın "Sümer ve Türk Dillerinin Tarihî İlgisi ve Türk Dilinin Yaşı Meselesi" kitabı bilimsel olarak bu durumu kesinleştirmiştir. Bu nedenle Sümerce'de Türkçe bir kelimenin olması şaşırtacak bir konu değildir : Kitap Hakkında Bir Değerlendirme
Gılgamış başlarda kötü biriyken, destanın sonunda yanlışlarını fark etmiş ve artık anlayışlı, bilgili bir kişi olmuştur. Yani kahramanın destanın sonunda bilge biri olduğu anlaşılmaktadır. Bu da bilgemiş (bilge olmuş, bilgelik almış) isminin anlamını da daha iyi açıklamaktadır.
Gılgamış-Bilgamış isminin Sümerce'ye göre başarılı bir şekilde kökeni tespit edilememiştir. Yapılan açıklamaların hepsi birbirinden farklıdır ve kesin de değildir. Her uzman kendisine göre farklı bir açıklama yapmaktadır. Örneğin bir uzman  "genç bir adam gibi olan ihtiyar adam" diye çevirirken, diğeri büyük kral veya bey gibi bir anlama geldiğini savunmaktadır. Aslında bu durum Gılgamış adını uzmanların bir türlü açıklayamadıklarının göstergesidir. Ancak Bilgameş ismi Türkçe ile uygun bir şekilde açıklanmaktadır ve destanın anlamına da uymaktadır.
Sonuç olarak, Gılgamış (Bilgameş) destanın kahramanın adı Türkçe bir isim olma ihtimali yüksektir. Tabi ki kesin bir şey söylenemez. Ancak diğer köken görüşlerinden çok daha mantıklı olduğunu söylemek gerekir.

Kaynaklar

The Babylonian Gilgamesh Epic: Introduction, Critical Edition and Cuneiform Texts, 1. cilt . Yazar : A. R. George
onturk.org/2011/04/16/gilgamis-degil-bilgames/#more-1115
tarihturklerdebaslar.wordpress.com/2012/04/08/alpamis-destani
tarihvearkeoloji.blogspot.com.tr/2014/07/gilgamesh-bilgamesh-gilgamis-bilgemis.html
utkubireralp.wordpress.com/2017/08/06/sumer-ve-turk-dillerinin-tarihi-ilgisi-ve-turk-dilinin-yasi-meselesi-kitabi-hakkinda-degerlendirme

Gılgamış destanının kahramanı olan Uruk kentinin kralı. Gılgamış'ın gerçekten yaşadığı ve M.Ö 2800 and 2500 aralığında bir Sümer kralı olduğu da savunulmaktadır.

Tanım: Fırat kıyısında antik bir Sümer kenti. Irak'ta Semave kentinin yaklaşık 30 km doğusundadır.

Tanım: Gılgamış destanında Tanrıça İnanna tarafından Gılgamış ve Enkidu ile savaşması için gönderilen boğa

Tanım: Gılgamış destanında önce Gılgamış'ı öldürmesi için gönderilen ancak sonra Gılgamış'la dost olan, yarı hayvan yarı insan görünümünde olan, ormanlarda yaşayan bir yaratık.

Tanım: Sümer efsanelerinde geçen aşk, bereket, savaş ve bilgelik tanrıçası. Gılgamış destanında Gılgamış'a aşık olmuş ancak karşılık bulamayınca göklerin boğasını savaşması için göndermiştir.