Tanım: Havanın , atmosfer basıncın (hava basıncının) yüksek olduğu yerden düşük olduğu yere doğru , büyük bir kütle ve yığın olarak ve çoğunlukla yatay doğrultudaki hareketi
Tanım: Havanın , temas ettiği bir yüzeyin birim alanına uyguladığı kuvvet. Havayı oluşturan gazların ağırlığı basınca neden olmaktadır. Birimi milibar(mb) veya kilo Pascal(kPa)'dır
Dünya üzerinde atmosfer (hava) basıncını etkileyen faktörler aşağıdaki gibi özetlenebilir :
Sıcaklık (Isınma ve Soğuma) : Sıcaklık artıkça hava genleşir ve basıncı azalır. Soğudukça hava sıkışır ve basıç artar. Güneş enlemlere göre mevsimleri belirler ve havanın ısıması sağlar. Doğal olarak mevsimler ve enleme göre basınç değişikliği olur
Yer çekimi : Yerçekimi artıkça basınç artar
Yükselti : Yükseldikçe gaz miktarı azalmasından dolayı basınç azalır. Yükseldikçe sıcaklık azalmasına rağmen gaz yoğunluğu da azaldığı için basınç düşmektedir
Dünyanın Kendi Ekseni Etrafında Dönüşü : Dünyanın ekseni etrafından dönüşü hava kütlelerinin hareketlerini etkilemesinden dolayı bazı yerlerde basıncı etkiler
Dünya üzerindeki sabit veya dinamik basınç kuşakları aşağıdaki gibidir :
Termik Sabit Basınç Kuşağı
Ekvator (0° enlem) boyunca alçak basınç kuşağı. Sürekli sıcak olmasından dolayı havanın genleşmesi ve yükselmesi sonucu alçak basınç alanları oluşur
Kutuplarda (90° enlem) yüksek basınç kuşağı. Sürekli soğuk olmasından dolayı havanın sıkışması ve alçalması sonucu yüksek basınç alanları oluşur
Dinamik Hareketten Kaynaklanan Basınç Kuşağı
Kuzey ve güney yarımkürede 30° dinamik yüksek basınç kuşağı. Ekvatorda sıcaklık sebebiyle yükselen havanın dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi nedeniyle alçalması sonucu dinamik yüksek basınç alanı oluşur. (Basra'da yüksek basınç alanı kesintiye uğrar ve alçak basınç alanı oluşur)
Kuzey ve güney yarımkürede 60° dinamik alçak basınç kuşağı. 30° derece enlemdeki yüksek basınç kuşağıyla, kutupların alçak basınç alanlarının karşılaşması sonucu oluşur. (Ocak ayında karasal iklimden dolayı Sibirya ve Kanada yüksek basınç alanları görülür)
Tanım: Yüksek basınç alanı olan kutuplardan 60°alçak basınç kuşağına doğru esen rüzgarlar. Dünyanın ekseni etrafında dönmesinden dolayı, kuzey yarımkürede kuzeydoğudan, güney yarımkürede ise güneydoğudan eser
Tanım: Sürekli olarak (düzenli olarak) , 30° kuzey ve güney yarımküredeki yüksek basınç kuşaklarından ekvatorun alçak basınç alanına doğru esen rüzgarlar. Dünyanın ekseni etrafında dönmesinden dolayı, kuzey yarımkürede ekvatora doğru kuzeydoğudan, güney yarımkürede ise güneydoğudan eser. Doğudan esmesi sebebiyle Doğu Rüzgarları olarak da adlandırılır
Tanım: Sürekli olarak (düzenli olarak) , 30° kuzey ve güney yarımküredeki yüksek basınç kuşaklarından 60° alçak basınç alanına doğru esen rüzgarlar. Dünyanın kendisi ekseni etrafında dönmesinden dolayı, kuzey yarımkürede güneybatıdan, güney yarımkürede ise küzeybatıdan eser
Tanım: Kara ve denizin ısınma ve soğuma özelliklerinin farklı olmasından dolayı yazın denizlerden karalara kışın ise karalardan denizlere esen rüzgarlar. Yaz musonu ve kış musonu olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu rüzgarlar Güney Asya, Hint Kıtası, Güneydoğu Asya ve Okyanusya , Japonya ve Kuzey Avustralya görülür
Tanım: Gün içinde değişen sıcaklık koşullarına göre (gece ve gündüz sıcaklık değişir) yönü değişen etkisi az ve menzili kısa olan yerel rüzgarlar. Denizden karaya doğru olan meltemlere deniz meltemi, karadan denize doğru olan meltemlere kara meltemi adı verilmektedir. Gündüzleri vadiden dağın yükseklerine doğru esen melteme vadi meltemi, gece tam ters yönde esen melteme ise dağ meltemi adı verilir.
Tanım: Bir dağ yamacını aşıp diğer yamaçtan aşağıya doğru hareket eden, sürtünme sebebiyle ısınmasından dolayı yamaçtan aşağıya inerken kurutucu etkisi olan sıcak ve kuru rüzgarlar. Alp dağları, Toroslar ve Kuzey Anadolu dağlarında görülmektedir
Tanım: İzlanda civarında oluşan alçak basınç alanı. Sibirya yüksek basınç alanının etkili olmadığı dönemde Türkiye'yi kuzeybatıdan etkiler ve kış mevsiminin daha ılık ve yağışlı geçmesini sağlar
Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir