Bu Kategoriye İçerik Girin veya Soru Sorun

Kategori İçi Sözlük

Bu Sayfayı Paylaş:

Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) Arap Alfabesi Arap Alfabesi ve Okunuşları Arapça'da Hareke Arapça'da Kalın, İnce ve Peltek Harfler Arapça'da Med (Uzatma) Harfleri Arap Harfleri Arap Harfleri Arasındaki Benzerlikler Arap Harflerinin Konumuna Göre Yazılışları Aslî Harfler Cezm (Sükûn) Damma (Ötre) Divani Elif-i Maksûre Elif-i Memdûde Fetha (Üstün) Hareke Hat İki Esre İki Ötre İki Üstün Kesra (Esre) Keşîde Keşideli Harf (Keşide Harf) Kufi yazı Med (Uzatma) Harfleri Muhakkak Nesih (Nesh) Osmanlıca-Arapça Klavye Reyhânî Rik'a Siyakat Sülüs Şedde (Teşdid) Ta'lik Tâ-i Merbûte Tenvin Tevki Zâid Harfler

Arap Alfabesi

Tanım: Arap'ların kullanmış olduğu, İslam'ın yaygınlaşması nedeniyle bir çok İslam ülkesinde de kullanılan alfabe. ﺍ (elif), ب (be), ت (te), ث (se-peltek s), ج (cīm), ح (kha), خ (hı),د (dal) , ذ (zel-peltek z) , ر (ra) , ز (ze) , س (sin), ش (şın), ص (sad), ض (dad), ط (tı), ظ (zı), ع (ayn), غ (ğayn), ف (fe), ق (kaf veya gaf), ك (kef), ل (lam), م (mim), ن (nun), و (vav), هـ (he), ي (ye) harflerinden oluşmaktadır

Hat

Tanım: Arap alfabesiyle yazılmış yazı

Hareke

Tanım: Arap alfabesindeki sessiz harfleri , üstüne veya altına gelerek seslendirilemesine yarayan ve harfleri birleştiren ren işaretlere verilen genel isim. Fetha (Üstün _َ ), Kesra (Esre _ِ ) , Damma (Ötre _ُ ) işaretleridir

Fetha (Üstün)

Tanım: Harfin üzerine çapraz şeklinde hafif eğik bir çizgi olarak koyulur. Koyulan harfe a-e arası bir ses verir. İnce harfleri a sesine yakın bir sesle , kaın sesleri ise e sesi ile okunur. _َ şeklindedir

Kesra (Esre)

Tanım: Harfin altına çapraz şeklinde hafif eğik bir çizgi olarak koyulur. Koyulan harfe i sesi ile okutur. _ِ şeklindedir

Damma (Ötre)

Tanım: Harfin üzerine çizilen vav harfine benzeyen (fiyonka benzer) bir işarettir. Kalın harfleri u , ince harfleri u ile ü arası bir ses ile okutur. _ُ şeklindedir

Cezm (Sükûn)

Tanım: Arap alfabesinde üzerine koyulduğu harfi harekesiz (nötr) halde söylenmesini sağlayan küçük yuvarlak işaret. Bu şekilde bir önceki harfle bağlamış olur. Örnek olarak اَبْ (eb) şeklinde kullanılabilir ve burada elif sesi ile b sesi bağlanmış olur

Şedde (Teşdid)

Tanım: Arap alfabesinde üzerine koyulduğu harfi birincisi cezmli ikincisi harekeli olmak üzere iki defa okunmasını sağlayan, ters m harfine benzer işaret. Örneğin اََبََّ ifadesi ebbe olarak okunur

Tenvin

Tanım: Arap alfabesinde bir harf için iki üstün veya iki esre veya iki ötre koyularak o harfin sonunda ن (nun) harfi varmış gibi okunması. Örneğin (بًا) ifadesi "ben" şeklinde okunur ve sondaki elif okunmaz

İki Üstün

Tanım: Arap harflerinde eklendiği harfin sonunu en veya an şeklinde okunmasını sağlayan, iki üstün işaretinin üst üste yazılması ile oluşturulan işaret. İki üstün kullanılan harften sonra elif kullanılır. بًا ifadesi "ben" şeklinde okunur ve sonundaki elif okunmaz

İki Esre

Tanım: Arap harflerinde eklendiği harfin sonunu in veya ın şeklinde okunmasını sağlayan, iki esre işaretinin üst üste yazılması ile oluşturulan işaret. Örneğin بٍ ifadesi "bin" olarak okunur

İki Ötre

Tanım: Arap harflerinde eklendiği harfin sonunu un veya ün şeklinde okunmasını sağlayan işaret. Örneğin بٌ ifadesi "bün" olarak okunur

Med (Uzatma) Harfleri

Tanım: Harekesiz kullanıldığında bir önceki harfin uzun okunmasını sağlayan ﺍ (elif), و (vav) , ي (ye) harflerine verilen genel isim

Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem)

Tanım: Altı temel Arapça yazı biçimine verilen isim. Bu yazı biçimleri muhakkak, reyhânî, sülüs , nesih, tevki ve rik'a şeklindedir. muhakkak ile reyhânî , tevki ile rik'a birbirine benzemektedir, sülüs ile nesih birbirine benzemektedir

Muhakkak

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi. Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) olarak kabul edilen altı temel yazı biçiminden biridir

Reyhânî

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi. Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) olarak kabul edilen altı temel yazı biçiminden biridir. Muhakkak yazı biçiminin küçük yazılan şeklidir

Sülüs

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi. Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) olarak kabul edilen altı temel yazı biçiminden biridir. Her harfin 4/6'sı düz, 2/6'sı yuvarlak bir biçimde yazılır (üçte biri yuvarlak olacak şekilde yazılır). Camii kitabelerinde tercih edilir

Nesih (Nesh)

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi. Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) olarak kabul edilen altı temel yazı biçiminden biridir. Sülüs yazısının küçüğüdür. Kuran-ı Kerim ve edebi yazılarda tercih edilir

Tevki

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi. Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) olarak kabul edilen altı temel yazı biçiminden biridir. Sülus yazısından biraz daha değişik ve biraz daha küçüktür. Arap alfabesinde kendinden sonraki harfler ile normalde birleşmeyen harfler bu yazı biçiminde birleşirler. Fermanlar , resmi yazılarda ve vakfiye yazılarında tercih edilir

Rik'a

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi. Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) olarak kabul edilen altı temel yazı biçiminden biridir. Tevki yazı biçiminin küçük yazılan şeklidir. Son dönemlerde Osmanlı devletinin resmi yazı dili olmuş ve resmi belgelerde kullanılmıştır

Divani

Tanım: Osmanlı devletinde ferman, berat gibi belgelerde ve devlet işlerinde kullanılmış ve Tevki yazısı biçiminden türetilmiş yazı biçimi

Ta'lik

Tanım: İran'da ortaya çıkan ve Osmanlı döneminde daha çok Şeyhülislâmlıktan çıkan yazılarda, mahkeme yazılarında tercih edilen yazı biçimi

Siyakat

Tanım: Osmanlı devletinde daha çok mali konularda tutulan kayıtlarda (tapu kayıtları, vergi defterleri vb..) kullanılan yazı biçimi

Kufi yazı

Tanım: Arap alfabesi ile yazılan yazılarda kullanılan bir yazı biçimi

Keşîde

Tanım: Bir harfin ahenkli görünmesi için uzatılarak yazılması
Tanım: Bir yazıda ahenkli görünmesi için harfe eklenen uzatma
Tanım: Bir harfin üzerinde koyulan kısa eğik çizgi. Örneğin gef harfinin üstündeki eğik çizgi "keşîde"dir

Keşideli Harf (Keşide Harf)

Tanım: Bir yazıda ahenkli görünmesi için uzatılarak yazılmış harf

Tâ-i Merbûte

Tanım: Arap alfabesinde kapalı te veya yuvarlak te (ة). Tâ-i Te'nîs adı da verilir

Elif-i Maksûre

Tanım: Kelimelerin sonuna gelerek onları â (uzun a) şeklinde okutan harf. ى şeklinde yazılır

Elif-i Memdûde

Tanım: Kelime sonlarına gelerek uzun a (â) şeklinde okunmayı sağlayan uzun elif. اء şeklinde yazılır

Aslî Harfler

Tanım: Arapça'da kelimelerin türetildiği , çoğunlukla üç tane olan harfler. Bu harflerin başına, ortasına veya sonuna yeni harfler eklenerek yeni kelimeler türetilmektedir

Zâid Harfler

Tanım: Arapça'da aslî harflerin (aslî harf : kelimelerin temel kökü olan ve çoğunlukla üç tane olan harfler) başına, ortasına veya sonuna eklenerek yeni kelime üretilmesini sağlayan harfler. Zaid harfler olarak أ ا ت س م ن ه و ى harfleri kullanılır

Arap Harfleri

Arap alfabesindeki harfler aşağıdaki gibidir :
HarfAdAçıklama
elif
بbe
تte
ثse peltek
جcim
حkhakh boğazdan çıkarılan bir ses
خ
د dal
ذzelpeltek
رra
ز ze
سsin
ش şın
صsad
ضdad
ط
ظ
عayn a sesi gırtlaktan
غ ğayn ğ sesi gırtlaktan çıkan bir ses. Türkçede yok
ف fe
قgaf/kaf
كkef
لlam
مmim
نnun
وvav
هـhe
يye

Arapça'da Hareke

Arapça sesliler için harf bulunmamaktadır. Sesli harflere ses vermek için hareke adı verilen aşağıdaki işaretler kullanılmaktadır : 

  • Fetha - Üstün:  Harfin üzerine çapraz şeklinde hafif eğik bir çizgi olarak koyulur. Koyulan harfe a-e arası bir ses verir. İnce harfleri e sesi , kalın sesleri ise a sesi ile okunur. بَ ifadesi be şeklinde okunur. 
  • Kesra - Esre :  Harfin altına çapraz şeklinde hafif eğik bir çizgi olarak koyulur. Koyulan harfe i veya ı sesi ile okutur. بِ ifadesi bi şeklinde okunur
  • Damma - Ötre:  Harfin üzerine çizilen vav harfine benzeyen (fiyonka benzer) bir işarettir. Kalın harfleri u , ince harfleri u ile ü arası bir ses ile okutur. بُ ifadesi bü şeklinde okunur
  • Cezm : Üzerine koyulduğu harfi harekesiz (nötr) halde söylenmesini sağlayan küçük yuvarlak işaret. Örnek olarak اَبْ  ifadesi eb şeklinde okunur 
  • Şedde : Üzerine koyulduğu harfi birincisi cezmli ikincisi harekeli olmak üzere iki defa okunmasını sağlayan, ters m harfine benzer işaret .  اََبََّ  ifadesi ebbe diye okunur. 
  • Tenvin İşaretleri : Harfin sonunda  ن  (nun) harfi varmış gibi okunmasını sağlayan işaretlere verilen isim

    • İki üstün : Eklendiği harfin sonunun en veya an şeklinde okunmasını sağlar.  بًا  ifadesi ben diye okunur. 
    • İki esre : Eklendiği harfin sonunu in veya ın şeklinde okunmasını sağlar.  بٍ  ifadesi bin diye okunur. 
    • İki ötre : Eklendiği harfin sonunu un veya ün şeklinde okunmasını sağlar.  بٌ  ifadesi bün diye okunur. 


Arapça'da Kalın, İnce ve Peltek Harfler

Arapça'da harfler kalınlık ve peltekliğine göre aşağıdaki gibidir:
  • Kalın Harfler : خ (hı) , ص (sad) , ض (dad) , ط (tı) , ظ (zı) , غ (ğayn) , ق (kaf)
  • Hem Kalın Hem İnce Okunabilen Harfler : ر (ra) , ل (lam) (Allah kelimesinde kalın okunur)
  • Peltek Harfler : İnce peltek harfler : ث (se) , ذ (zel) , kalın peltek harfler : ظ (zı)
Yukarıda bahsedilen kalın harfler dışındaki harflerin hepsi ince harfdir.
ح (kha) sesi ile ع (ayn) sesinin üstünlü, esre ve ötre hali kalın sesler gibi okunur. Bu nedenle bu seslerin kalın olup olmadığı tartışılabilir veya kalın gibi davrandığı söylenebilir. ر (ra) sesi ise a ile okunur ancak bu ses kalın değil güçlü bir r sesini vermesinden dolayı olduğu söylenebilir.

Arapça'da Med (Uzatma) Harfleri

Arapça'da harekesiz kullanıldığında kendinden önceki harfin uzun okunmasını sağlayan harflerin listesi aşağıdaki gibidir : 

  •  (Elif) :  Harekesiz kullanıldığında kendinden önce gelen üstün'lü harfin uzun okunmasını sağlar. دَامَ ifadesinde ile harf uzatılarak daame (dâme) şeklinde okunur. 
  • ى (Ya) :  Harekesiz kullanıldığında kendinden önce gelen esreli harfin uzun okunmasını sağlar. دِينُ ifadesi harf uzatılarak diinun (dînun) şeklinde okunur.
  • و (Vav) : Harekesiz kullanıldığında kendinden önce gelen ötre'li harfin uzun okunmasını sağlar. دُونَ ifadesi düüne (dûne) şeklinde okunur
Eğer هـ (he) harfi kelime sonunda ise ve önceki harf harekeli bir harf ise  هـ (he) harfi uzatılarak okunur. بِهِ ifadesi "bihii - bihî" şeklinde okunur. رَبُّه ifadesi ise rabbühû  şeklinde okunur.  

Arap Harflerinin Konumuna Göre Yazılışları

Bazı Arapça harfler başta, ortada ve sonda farklı şekilde yazılabilirler.
Harfler bir önceki harfler ile her zaman bitişirler. Ancak bazı harflerin yazım şekilleri harfin asıl yazım şekilleri ile aynıdır. Yani bu harflerde yazım şekli değişmez. Ancak bazı harflerin yazım şekillerinin sonda değişir.
Sadece aşağıdaki harfler kendisinden sonra gelen harfle bitişmezler. Geri kalan tüm harfler sonraki harflerle bitişirler:
ﺍ (elif), د (dal) , ذ (zel) , ر (ra) , ز (ze) , و (vav)
Harflerin konumlara göre önceki veya sonraki harfler ile bitiştirilmesi ve yazılışları aşağıdaki gibidir :
ب , ت , ث , ن harflerinin yazılış mantığı aynıdır. Sadece nokta sayısı ve konumu harfi belirler. ي harfi bunlardan biraz değişiklik gösterir.
ج , ح , خ harflerinde de kural aynıdır. Sadece nokta sayısı ve konumu harfi belirler.
د , ذ harflerinde de kural aynıdır. Sadece nokta sayısı ve konumu harfi belirler. ل harfinde de bunlara benzerlik gösterir.
ز, ر harflerinin ise gerçekte bir yazım farkı yoktur. Sadece önceki harf ile birleştirilir.
س , ش harflerinde de kural aynıdır. Sadece nokta sayısı ve konumu harfi belirler
ص, ض harflerinde de kural aynıdır. Sadece noktanın konumu harfi belirler
ط , ظ harflerinde de kural aynıdır. Sadece noktanın konumu harfi belirler
ع , غ harflerinde de kural aynıdır. Sadece noktanın konumu harfi belirler
ف , ق harflerininde değişme kuralı benzer. Harflerde zaten birbirine benzemektedir

Arap Harfleri Arasındaki Benzerlikler

Arap harflerini şekillerine göre gruplandırabiliriz. Bazı harflerin birbirlerine benzediğiniz fark etmiş olabilirsiniz.
  • Be (ب) , te (ت) ve se (ث) harfleri aslında aynı şekildir. Seklin altına tek nokta gelirse be(ب), üstüne iki nokta gelirse te(ت) ve üstüne üç nokta gelirse de se(ث) olmaktadır.
  • Cim (ج), kha (ح) ve hı (خ) harfleri de aynı şekildir. Şeklinde nokta yok ise kha (ح), ortasında bir nokta var ise Cim (ج) ve üstünde bir nokta var ise hı (خ) olmaktadır.
  • Dal (د) ve zel (ذ) harfi de aynı şekil gibi gözükmektedir. Dal(د) harfinin üstüne nokta koyulduğunda zel (ذ) olmaktadır.
  • Benzer bir ilişki ra (ر) ile ze (ز) arasında var gibi gözükmektedir. ra (ر) harfinin üstüne nokta eklendiğinde ze (ز) olmaktadır.
  • Sin (س) işe şın (ش) arasındaki ilişki de hemen görülebilir. Sin (س) üstüne üç nokta eklendiğinde şın (ش) olmaktadır.
  • Sad (ص) ve dad (ض) arasında ilişki var. Sad (ص) harfinin üstüne tek bir nokta ekleyince dad (ض) olmaktadır.
  • Tı (ط ) ve zı (ظ) harfi de ilişkilidir. Tı (ط ) harfinin üstüne tek bir nokta ekleyince zı (ظ) olmaktadır.
  • Ayn (ع) ile ğayn(غ) ise adı bile benzemektedir. Ayn (ع) harfinin üstüne tek bir nokta ekleyince ğayn(غ) olmaktadır.
  • Fe (ف) ile gaf (ق) arasında bir benzerlik sezilebilir. Fe (ف) biraz daha uzun ve tek noktalı bir gaf (ق) gibidir halidir.

Arap Alfabesi ve Okunuşları


Diyanet İşleri Bakanlığının, Arap alfabesinin harflerini ve harflerin okunuşlarını gösteren yardım sayfası
Kaynağa Gitmek İçin Tıklayınız

Osmanlıca-Arapça Klavye


Geliştirilmiş Osmanlıca-Arapça klavye. Bir yazı alanına düğmeler yardımıyla Arap alfabesi ile yazı yazabilirsiniz.
Kaynağa Gitmek İçin Tıklayınız

Aklâm-ı Sitte (Altı Kalem) Arap Alfabesi Arap Alfabesi ve Okunuşları Arapça'da Hareke Arapça'da Kalın, İnce ve Peltek Harfler Arapça'da Med (Uzatma) Harfleri Arap Harfleri Arap Harfleri Arasındaki Benzerlikler Arap Harflerinin Konumuna Göre Yazılışları Aslî Harfler Cezm (Sükûn) Damma (Ötre) Divani Elif-i Maksûre Elif-i Memdûde Fetha (Üstün) Hareke Hat İki Esre İki Ötre İki Üstün Kesra (Esre) Keşîde Keşideli Harf (Keşide Harf) Kufi yazı Med (Uzatma) Harfleri Muhakkak Nesih (Nesh) Osmanlıca-Arapça Klavye Reyhânî Rik'a Siyakat Sülüs Şedde (Teşdid) Ta'lik Tâ-i Merbûte Tenvin Tevki Zâid Harfler



Bu Sayfayı Paylaş:

İletişim Bilgileri

Takip Et

Her Hakkı Saklıdır. Bu sitede yayınlanan tüm bilgi ve fikirlerin kullanımından fibiler.com sorumlu değildir. Bu sitede üretilmiş , derlenmiş içerikleri, fibiler.com'u kaynak göstermek koşuluyla kendi sitenizde kullanılabilirsiniz. Ancak telif hakkı olan içeriklerin hakları sahiplerine aittir