Tanım: Asya'da (Özellikle Çin'de) ve eski Türklerde kullanılan , her hayvanın bir yılı gösterdiği 12 hayvanlı takvim. 12 hayvanın toplam 12 seneyi göstermesinden dolayı Oniki Senelik Takvim adı da verilmektedir. Hayvanlar sırası ile Fare, Öküz, Pars, Tavşan, Ejderha, Yılan, At, Koyun, Maymun, Tavuk, Köpek, Domuz'dur

Türklerin ana yurdu Altay Dağları değil bugünkü Başkırdistan'ın bulunduğu bölgedir.

İlk Türk ırkı çekik gözlü , siyah-kahverengi gözlü , düz siyah saçlı, elmacık kemikleri çıkık olan bir ırktır. Moğol-Tunguz-Mançu-Kore-Japon ırklarına benzemektedir. Zaten bu milletlerin hepsinin dilleri eklemeli dildir. Hem fiziki benzerlikleri, hem benzer bir coğrafyada yaşamaları , hem de dillerinin eklemeli diller olması bu milletlerin ortak bir atadan türediği sonucu çıkarmaktadır. Hatta bu gruba Amerika Kızılderilileri  , Eskimo'ları , Macarlar vs.. dahil etmek gerekir. 

 

Türkler ırk olarak mongoloid bir ırka mensup olduğunu nedense bazı insanlar bir türlü kabul etmek istememektedir.  Kendileri beyaz ırk görüp , sarı ırk olmak istemiyorlar. Halbuki sarı ırk diye bir ırk yoktur ve Türk'ler beyaz ırktır ancak mongoloid bir ırktır. Diğer beyaz ırk olan Kafkas-Avrupa denilen beyaz ırk değildir. 

 

Türk (ve Macarlarında) ırkının Moğol, Kore, Japon vs.. ırklarından bir farkı vardır.  Türkler tarihin en başından beri bilmem kaç bin yıldır Hint-Avrupa ve Kafkas ırkları ile sürekli karışmıştır. Bunun belirtisi olarak Kuzey-Doğu'dan , Güney-Batı'ya doğru Mongoloid özellikler azalır ,  Hint-Avrupa ve Kafkas ırk özellikleri artmaya başlar. Bunu Türk topluluklarını incelerseniz rahatlıkla görebilirsiniz. Azeri ve Türkiye Türklerine gelindiğinde çekik gözlülük neredeyse kalmaz ve melez bir ırk özelliği artar. Bunu sadece Azeri ve Türkiye Türkleri için geçerli olduğunu düşünmemek lazım. Özbek ve Türkmenistan'daki Türkmenler ile Kazak ve Kırgız'ları incelerseniz onlarda bile farklılık vardır. Sonuç olarak bugün saf bir Türk ırkı ancak Sibirya'da yaşayan Türk grupları olabilir. Bunun dışında bir Türk ırkından sözedemeyiz. Bunun yerine Türkçe konuşan az veya çok melezleşmiş Türklerden sözedebiliriz. Türk tanımını bir ırktan çok Türkçe konuşan tüm topluluklardır şeklinde tanımlamak daha doğru olacaktır. 

 

Melez olmak utanılacak bir durum değildir. Irk ile millet kavramını birbirinden ayıramayan insanlar ırkçı durumuna düşerler. Dünyada ırkçı olması mümkün olmayan üç-beş millet varsa o da Türklerdir. Çünkü melezleşme çok fazladır. Ve bu bir anda değil on binlerce yıl sürmüştür. 

Türkler bir ırk değildir ancak çok farkı yerlerde , çok farklı zamanlarda yaşamalarına rağmen bazı bazı özellikler gösterirler.  "Türklerin Tarihi Pasifik'ten Akdeniz'e 2000 Yıl " kitabında Jean-Paul Roux,  bugünkü veya tarihteki tüm Türk topluluklarında genel özellikleri şu şekilde belirtmiştir :

 

"maddi ve manevi sağlamlık , yüksek onur , verilen söze sadık kalmak , ihanet edenlere karşı acımamazlık , ırkçılıktan uzak oluş , vurgulu bir askeri anlayış ve buna uygun eylemler , gözü peklik, savaşanlar arası dayanışma , üste kesin itaat , kendisinin ve başkasının yaşamını hiçe saymak , idarecilik ve muhasebe anlayışı , arşivleme becerisi , toplumsal sınıflar çok güçlü bir biçimde yapılandırılmış olmakla birlikte aralarında geçiş yapma kolaylığı , bilim ve sanat sevgisi , büyük mimarlık başarıları , İslamiyetin ancak çok yavaş bir süreçle yokedebildiği kadınların toplum içindeki şaşırtıcı sağlam konumları , din alanında bitmek tükenmek bilmeyen bir merak ve ibadet yerlerini örgütleme çabası, hoşgörü , tasavvuf merakı ve bir tür alaycı kuşkuculuk." 

Ayrıca yukarıdaki özellikleri Türkçenin özellikleri olduğunu ve zihniyetin dilin yansıması olduğu belirtmiştir. 

 

Son yarım yüzyıl içinde yapılan antropolojik incelemeler Türkler'in beyaz ırtan olduğunu göstermiştir. Türkler, dört büyük beyaz ırk gurubundan biri olan Europid gurubunun Turanid kolundandırlar. Kafatası yapısı brakisefal (geniş kafalı) olan Türkler'in, kendilerini başka ırklardan ayıran antropolojik özellikleri vardır. Özellikle Orta Asya'da MÖ 3. binden kalmış kurganlardan çıkarılan iskeletlerden ve yapılan çeşitli araştırmalardan anlaşıldığına göre Türkler brakisefal, savaşçı ve beyaz bir ırk olan Andronovo İnsanları'nın (Andronovo İnsanı = Türk Irkı) soyundan gelirler.

Antropologların araştırmalarına göre Andronovo Irkı'nın özellikleri şunlardır: 

Koyu renk saç, buğday rengi ten (hafif esmere çalan beyaz ten), brakisefal kafa, orta boy, değirmi yüz, badem göz (mongoloid özellik taşımayan ama avrupa ırklarındaki gibi de büyük ve yayvan olmayan hafif çekiğimsi göz).

Anav, Batı Türkistan'da Aşkabad'ın (Türkmenistan) yakınında bulunan küçük bir kenttir. Anav Kültürü, adını bu küçük Anav kentinden alır. Anav'da yapılan kazılarda, MÖ 4500 yıllarına değin uzanan kalıntılar bulunmuştur. Orta Asya'nın en eski kültürü, Anav Kültürü'dür. Bu dönem insanlarının tarım ve hayvancılıkla uğraştıkları, dokuma, seramik, madenden araçlar ve süs eşyaları yaptıkları anlaşılmıştır. Anav insanları koyun, keçi, sığır, deve, köpek gibi hayvanları da besliyorlardı. 

Anav Kültürü, kimi Türkbilimciler tarafından Proto Türk (Ön Türkler, İlk Türkler) kültürü ile ilişkili olarak kabul edilir. . Anav kalıntılarında ele geçen yakılmış cesetlerin kafataslarının brakisefal olmasını da -Anav'ın Proto Türkler'le olan ilgisi bakımından- belirtmek gerekir. 

Tarihte eklemeli dil kullanan Sümer, Ettürks, Hatti , Elam, Fin, Macar , Türk , Moğol, Kore , Japon gruplarına ortak ve genel bir isim verilmelidir

Türk'lerin anavatanın Altay dağları veya Sibirya olduğu tezleri artık çökmüştür. Çöküş sebeleri aşağıdaki gibidir : 

• Sümerce ile Türkçe'nin ilişkisi ve Sümerce'de çok sayıda Türkçe kelime tespit edilmiştir. Bu nedenle Türklerin ve Türkçe'nin anavatanı Sümerler'in yaşadıkları bölgelere yakın olmalıdır
• Türkçe'nin Moğol ve Tunguz dillerinden daha çok Macarca (Ugor) dillerine yakındır. Moğol ve Tunguzca ile Türkçe en temel kelimelerde bile ortak değildir (ben-sen gibi zamirler, sayılar, organ ve uzuv adları vb..). Bu nedenle Türk'ler ile Macar'ların anavatanı birbirlerine yakın olmalıdır
• Tarihin eski dönemlerinden beri Ortadoğu , Anadolu ve İran kuzey veya kuzey doğu bölgelerinde Türkler ile ilişkili veya akraba olan haklar ve devletler yaşadığı ispatlanmıştır. Bu topluluklar Mitanniler, Hurri'lerin (Hititlere medeniyeti öğretmiştir) , Urartular'ın, Elam'ların , Kassi, Kutti, Lulubi, Sumerler gibi topluluklardır. Bu nedenle Turk'lerin anavatanı bu toplumlara yakın veya aynı yerler olmalıdır
• Türkçe'de öz be öz Türkçe olan kelimelerde Türklerin tarım yaptıkları, sulak ve ormanlık , bazen soğuk olan bir arazide yaşadıkları anlaşılmaktadır. Bu nedenle Anavatan Altay dağları ve Sibirya olamaz. Türkçe kelimeler : Tarım kelimeleri (arpa,buğday,darı,tarla,saban,orak), ağaç isimleri (kavak, akkavak, meşe, kayın, çam, serv, dişbudak, kızılağaç), hem soğuk hem de sulak ve de ormalık alanlar ile ilgili kelimeler (kar, dolu, buz, yağmak, yağmur, kasırga, boran, tipi; öz, yar, yazı, çayır, kum, bataklık, ırmak, göl; dağ, kır, korum(kayalık), kaya, orman, yıl, bük; geyik, elik, buğu, sığın, bungak, ıvık, yegeren; eşek, domuz, dağ keçici, sincap, tavşan, samur, kunduz, tilki, arslan, kaplan, pars)

Yeni Türk Anavatanı ve Dili Tezi aşağıdaki görüşlerii öne sürer :

• Türklerin anavatanı Ortadoğu, Anadolu ve İran'ın kuzey bölgelerine yakın olmalıdır
• Türkler ile eklemeli dil kullananların ataları ortaktır ve tarihin en eski dönemlerinden beri bu topluluklar ile Türkler ilişki içinde olmuşlardır. Eklemeli dil kullanan , ataları ortak olan ve kültürleri ortak bir kaynaktan çıkmış olan topluluklar şunlardır : Sumer, Etrüks, Hurri, Mitanni, Subar, Urartu, Elam, Kassi , Kutti , Etrüks, Fin-Ugor, Eskimo, Macar, Türk, Amerika Kızılderilileri, Moğol, Kore , Japon
• Ortadoğu, Anadolu ve İran'da ilk uygarlığı eklemeli dil kullanan bu topluluklar kurmuşlardır. Daha sonradan Sami kökenli halklar gelmişler , en sonda Hint-Avrupa kökenli halklar bu bölgelere gelmişlerdir
• Bugün yaşayan diller arasında en eski yazılı kaynaklarda (Sümerce içinde) geçen dil Türkçedir. Bu nedenle Türkçe'nin kökeni Ortadoğu ,Anadolu ve İran'ın kuzey bölgelerinde aranmalıdır

Tanım: Eski Türkçe'de aile anlamına gelen kelime

Tanım: Eski Türklerde sülale veya aileler birliği anlamına gelen kelime

Tanım: Eski Türkçede bodunların (boyların birliği) birleşmesi ile kurulan devlet

Eski Türklerde örgütlenme yapısı küçükten büyüye aşağıdaki gibidir : 

• Aile (Oguş)
• Aileler Birliği - Sülale (Urug)
• Boy - Bod (Kabile)
• Bodun - Budun (Boylar Birliği)
• İl (Budunların Birliği - Devlet)

 

Tanım: Türk'lerin kurduğu veya devlet kadrolarının çoğunluğunu Türk'lerin oluşturduğu devlet

Tanım: Özbekistan ve Orta Asya'da yaşayan, Karluk (veya Çağatay) dil grubuna ait Özbekçe'yi konuşan ve Orta Asya'da nüfusu en kalabalık olan Türk topluluğu

Türkler en az M.Ö 3500 yıl öncesinde Türkiye'nin doğu bölgelerinde (Mezopatamya'nın kuzey doğu tarafları , Fırat ve Dicle havzası) yaşamaktaydılar

En az M.Ö 3500 yıllarında Türkiye'nin doğu bölgelerinde (Mezopatamya'nın kuzey doğu tarafları , Fırat ve Dicle havzası) Türkçe konuşulmaktaydı

Oğuzlar konusunda uzman olan Faruk Sümer'in, Oğuzlar (Türkmenler) tarihini anlattığı kitabı

Selçuklu tarihi konusunda uzman olan Osman Turan'ın Selçukluların genel tarihini anlattığı kitabı

Selçuklular konusunda uzman Osman Turan'ın, Selçukluların Anadolu'daki tarihini, Türklerin Anadolu'ya yerleşmesini ve hikayesini anlatan tarik kitabı

Tanım: Gaspıralı İsmail'in başlattığı, Kırım, Azerbaycan , Rusya ve Osmanlı'da eğitim ve öğretimde yenileşme (eski tarz usullerin bırakılıp modern yöntemlerin uygulanması) çalışmalarını belirten terim

1851 ile 1914 arasında yaşamış, Kırım Tatarı eğitimci ve siyaset adamı. Eğitim ve öğretimde yenileşme çalışmalarını (usul-u cedid veya cedid okulları) başlatan kişidir

Tanım: Eski Türkçe'de (Örneğin Orhun Yazıtlarında sık sık geçmektedir) boylardan oluşmuş bütün kabile, halk anlamında kullanılan kelime

Tanım: İslamı kabul etmiş Türklerin oluşturduğu, Türk ve İslam medeniyetinin etkilerini taşıyan medeniyet, uygarlık

Tanım: 1256'da , Hülagu (Cengiz Han'ın oğlu Tuluy'un oğludur) tarafından merkezi Moğolistan'da bulunan Moğol İmparatorluğundan ayrı olarak İran'da kurulan Moğol devleti. Toprakları İran, Afganistan, Güneybatı Orta Asya, Azerbaycan, Irak , Kuzey Suriye, Anadolu bölgelerine kadar yayılmıştır. 1335'de Ebu Said Bahadır Han'ın ölmesinden sonra İlhanlı tahtı sembolik olarak bir süre daha devam etmiş ve sonra (1357) tarihe karışmıştır

Tanım: 1242'de Batu Han tarafından kurulan , merkezi Moğolistan'da bulunan Moğol İmparatorluğundan ayrılan, Moğol devleti. Daha sonra Türkleşmiş ve Türk devleti haline gelmiştir. Altınorda devleti içinden Kazan Hanlığı, Astrahan Hanlığı, Nogay Hanlığı , Sibir Hanlığı, Kırım Hanlığı gibi hanlıklar kurulmuştur

Tanım: 1227'de Çağatay Han (Cengiz Han'ın oğlu) tarafından kurulan, merkezi Moğolistan'da bulunan Moğol İmparatorluğundan ayrılan ve 1370 yılına kadar Orta Asya'da hüküm süren hanlık. Çağatay Han sülalesi ise 17. yy'a kadar devam etmiştir

İlhanlı Hanları aşağıdaki gibidir : 

AD	TAHT ZAMANI
Hülagû Han	1256 - 1265
Abaka Han	1265 - 1282
Ahmet Teküder Han	1282 - 1284
Argun Han	1284 - 1291
Gayhatu Han	1291 - 1295
Baydu Han	1295
Gazan Mahmud Han	1295-1304
Muhammed Hüdabende (Olcaytu)	1304-1316
Ebu Said Bahadır	1316-1335
Ebu Said Bahadır'dan sonra İlhanlı Devletinin tahtı sembolik devam etmiştir
Arpa	1335-1336
Musa	1336-1337
Muhammed	1336-1338
Satı Hatun	1338-1339
Süleyman	1339-1345
Cihan Timur	1339–1340
Anuşirvan	1343–1356
II. Gazan Hana	1356–1357
Tagay Timur	1338–1353

 

Altınorda Hanları aşağıdaki gibidir : 

AD	TAHT ZAMANI
Batu	1240–1255
Sartak	1255–56
Ulakçı	1257
Berke	1257–1266
Mengü Temür	1266–1282
Tuta Mengü(Tuda Mengü) (Emir Nogay Devleti Yönetmektedir)	1282—1287
Teleboğa (Tula Buka) (Emir Nogay Devleti Yönetmektedir)	1287—1291
Tokta	1291—1312
Özbek Han (Gıyaseddin Muhammet)	1312—1341
Tinibey (Tinibek)	1341-1342
Canibey (Canibek)	1342—1357
Berdibey (Berdibek) (Berdibek ölümüyle Batu Han sülalesi sona ermiştir)	1357—1360
Taht Kavgaları Dönemi (1360-1380 Arası 14 Farklı Han Tahta Geçmiştir)
Emir Mamay Mirza Hakimiyeti (1367-1380)
Toktamış Han	1379–1397
Timur Kutluk	1397–1399
Emir Edige Mirza Hakimiyeti (1397-1412)
Şadi Bey	1399-1407
Pulat Bey	1407-1410
Timur Han	1410–1412
Celaleddin	1411–1412
Kerim Berdi	1412–1414
Kebek Han	1414
Çokra Han	1414–1417
Cabbar Berdi	1417–1419
Derviş Han (Emir Edigu Kontrolünde)	1419
Kader Berdi	1419
Hacı Muhammed	1419
Uluğ Muhammed	1419–1421
Devlet Berdi	1419–1421
Barak Han	1421–1427
Uluğ Muhammed	1428–1433
Şeyh Ahmet	1433–1435
Küçük Muhammed	1435–1459

 

Çağatay Hanları aşağıdaki gibidir :

AD	TAHT ZAMANI
Çağatay Han	1226–1242
Kara Hülagû	1242–1246
Yesü Möngke	1246–1252
Kara Hülagû (İkinci Kez)	1252
Mübarek Şah	1252–1260
Algu	1260–1266
Mübarek Şah (İkinci Kez)	1266
Gıyasettin Barak	1266–1270
Kaydu (Moğolistan'daki Moğol Hanı) Hakimiyeti (1270 ile 1301 arasında)
Negübeg	1270–1272
Buga Temür	1272–1282
Yesü Duva	1282–1307
Könçek	1306–1308
Taligu	1308–1309
Kebek	1309–1310
Esen Buga	1310–1318
Kebek (İkinci Kez)	1318–1325
Elcidigi	1325–1329
Duva Temür	1326
Alaaddin Tarmaşirin	1326-1334
Alaaddin Tarmaşirin'den Sonra Tahtın Oteritesi Kalmamıştır
Buzan	1334–1335
Çangşi	1335–1338
Yesün Temür	1338–1342
Ali Sultan	1342
Muhammed	1342–1343
Kazan	1342–1343
Ülke Batı ve Doğu Çağatay Hanlığı Olarak Bölünmüş ve Daha Sonra Farklı Hanlıklar Ortaya Çıkmıştır

 

Yuan Hanedanı Hanları aşağıdaki gibidir : 

AD	TAHT ZAMANI
Kubilay Han	1226–1242
Temür Olcaytu	1294–1307
Kayşan Küyük	1307–1311
Ayurbarwada	1311-1320
Şidebala	1320–1323
Yesün Temür	1323-1328
Arigiba	1328
Tok Temür	1328–1329
Koşila	1329
Koşila	1329
Tok Temür (İkinci Kez)	1329–1332
Irinjibar	1332
Togan Temür	1333–1370
Yuan Hanedanlığı Çin'den Kovulmasından Sonra Kuzey Yuan Hanedanlığı Olarak Moğolistan'da Devam Etmiştir

 

Tanım: Altınorda devletinin dağılmasından sonra, Kazan merkezinde Uluğ Muhammed Han tarafından 1438'de kurulan hanlık. 1521'de Kırım Hanlığı tarafından ele geçirilmiş ve Kırım'dan yönetilmiştir. 1552'de Çarlık Rusya tarafından ortadan kaldırılmıştır

Tanım: Altınorda devletinin dağılmasından sonra, Astrahan ve çevresinde Kasım Han tarafından 1466'da kurulan hanlık. 1557 yılında Çarlık Rusya tarafından ortadan kaldırılmıştır

Tanım: 1392 yılında, Hazar denizinin kuzeydoğu bölgelerinde (dest-i kıpçak) , bir Mangıt beyi olan Edigu tarafından kurulan hanedanlık. 1634 yılında Çarlık Rusya tarafından ortadan kaldırılmıştır

Tanım: 1490 yılında Sibirya'da kurulan, Türk-Moğol hanlığı. 1598 yılında Çarlık Rusya tarafından ortadan kaldırılmıştır

Tanım: 1441-1783 arasında Kırım ve çevresinde hüküm sürmüş Tatar hanlığı. 1783'de Çarlık Rusya tarafından ortadan kaldırılmıştır

Kazan Hanları aşağıdaki gibidir : 

AD	TAHT ZAMANI
Uluğ Muhammed Han	1438-1446
Mahmut Han	1445–1466
Halil Han	1466–1467
İbrahim Han	1467-1479
İlham Ali Han	1479–1484
Muhammed Emin Han	1484–1485
İlham Ali Han (2. Kez)	1485–1487
Muhammed Emin Han (2. Kez)	1487–1495
Mamuk Han	1495–1496
Abdullatif Han	1496–1502
Muhammed Emin Han (3. Kez)	1502-1518
Şah Ali Han	1518-1521
Sahip Giray Han	1521-1525
Safa Giray Han	1525-1532
Can Ali Han	1532–1535
Safa Giray Han (2. Kez)	1535–1546
Şah Ali Han (2. Kez)	1546
Safa Giray Han (3. Kez)	1546-1549
Ödemiş Giray Han	1549–1551
Şah Ali Han (3. Kez)	1551–1552
Yadigar Muhammet Han	1552

 

Astrahan Hanları aşağıdaki gibidir : 

AD	TAHT ZAMANI
Kasım Han (I. Kasım)	1466–1490
Abdülkerim	1490–1504
Kasım Han (II. Kasım)	1504–1532
Ak Kebek	1532–1534
Abdurrahman	1534–1538
Şeyh Haydar	1538–1541
Ak Kebek (2. Kez)	1541–1544
Yağmurçi	1544–1554
Derviş Ali	1554–1557

 

Kırım Hanları aşağıdaki gibidir :

 

AD	TAHT ZAMANI
Hacı Giray (I. Hacı Giray)	1441–1466
Haydar	1456
Hacı Giray (I. Hacı Giray) (2. Kez)	1456-1466
Nur Devlet ile I. Mengli Giray Arasında Taht Kavgaları Dönemi
Nur Devlet	1466–1467
I. Mengli Giray	1467
Nur Devlet (İkinci Kez)	1467–1469
I. Mengli Giray (İkinci Kez)	1469–1475
Haydar	1475
Nur Devlet (Üçüncü Kez)	1475–1476
Hanedanlığın Gücünün Bulunmadığı Dönem (1476–1478)
I. Mengli Giray (Üçüncü Kez)	1478-1515
I. Mehmed Giray	1515–1523
I. Gazi Giray	1523-1524
I. Saadet Giray	1524-1532
I. İslam Giray	1532
I. Sahib Giray	1532-1551
I. Devlet Giray	1551-1577
II. Mehmed Giray	1577-1584
II. Saadet Giray	1584
II. İslam Giray	1584-1588
II. Gazi Giray	1588-1596
I. Fetih Giray	1596
II. Gazi Giray (İkinci Kez)	1596-1607
Toktamış Giray	1607-1608
I. Selamet Giray	1608-1610
Canibek Giray	1610-1623
III. Mehmed Giray	1623-1628
Canibek Giray (İkinci Kez)	1628-1635
İnayet Giray	1635-1637
I. Bahadır Giray	1637-1641
IV. Mehmed Giray	1641-1644
III. İslam Giray	1644-1654
IV. Mehmed Giray (İkinci Kez)	1654-1666
Adil Giray	1666-1671
I. Selim Giray	1671-1678
Murad Giray	1678-1683
II. Hacı Giray	1683-1684
I. Selim Giray (İkinci Kez)	1684-1691
III. Saadet Giray	1691
Sefa Giray	1691-1692
I. Selim Giray (Üçüncü Kez)	1692-1699
II. Devlet Giray	1699–1702
I. Selim Giray (4. Kez)	1702–1704
III. Gazi Giray	1704-1707
I. Kaplan Giray	1707-1708
II. Devlet Giray	1709-1713
I. Kaplan Giray (İkinci Kez)	1713-1715
III. Devlet Giray	1716-1717
IV. Saadet Giray	1717-1724
II. Mengli Giray	1724-1730
I. Kaplan Giray(Üçüncü Kez)	1730-1736
II. Fetih Giray	1736-1737
II. Megli Giray	1737-1740 (İkinci Kez)
II. Selamet Giray	1740-1743
II. Selim Giray	1743-1748
Arslan Giray	1748-1756
Halim Giray	1756-1758
Kırım Giray	1758-1764
III. Selim Giray	1765-1767
Arslan Giray (İkinci Kez)	1767
Maksud Giray	1767-1768
Kırım Giray	1768-1769
IV. Devlet Giray	1769-1770
II. Kaplan Giray	1770
III. Selim Giray (İkinci Kez)	1770-1771
II. Sahib Giray	1771-1775
IV. Devlet Giray (İkinci Kez)	1775-1777
Şahin Giray	1777-1782
II. Bahadır Giray	1782
Şahin Giray	1782-1783
Rus Çarlığı Dönemi Taht Semboliktir
Şahbaz Giray	1787-1789
Baht Giray	1789-1792

 

1223 ile 1277 arasında yaşamış, Mısır, Suriye'yi yöneten, Kıpçak Türk'ü olan Memlük sultanı. 1260'da Ayn Calut savaşında İlhanlıları yenen orduda büyük başarı göstermiş ardından Sultan Kutuz'u öldürterek Memluk sultanı olmuştur. İlhanlılara ve Haçlılara karşı başarılı savaşlar yapmıştır

Tanım: 15 Nisan 1277 yılında Memlük devletiyle İlhanlılar arasında Elbistan ovasında gerçekleşen ve Memluk devletinin galibiyetiyle sonuçlanan savaş

Tanım: 1230-31 ile 1255 arasında yaşadığı tahmin edilen, Karamanoğulları beyliğinin kurucusu olan Karaman beyi

Tanım: İlhanlılar, Akkoyunlular , Karakoyunlu devletlerinde vezir (devlet işlerini yöneten en büyük devlet adamı) görevi gören devlet adamlarına verilen isim

Tanım: Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı döneminde devam eden, Ahi Evran (Evren) tarafından ( Hacı Bektaş-ı Veli'in tavsiyesi ve desteği olduğu söylenmektedir) kurulan ve bazı dini özellikler de içeren esnaf (ticaretle uğraşanlar, sanatçı, zanaatkar vb..) teşkilatı

Tanım: Ahîlik (Selçuklu ve Osmanlı dönemindeki bir çeşit esnaf odası) ocağından olan kişi

1812 ile 1878 arasında yaşamış, Azeri tiyatro yazarı , edebiyatçı ve aydın

1818 ile 1889 arasında yaşamış, tarihçi , din uzmanı, eğitimci Tatar aydını. Usul-i cedit (ceditçilik) adı verilen yenileşme çalışmalarının öncülerinden biridir

1869 ile 1932 yılları arasında yaşamış, tip adamı, düşünür, şair, çevirmen ve yazar. İttihad-i Osmani Cemiyetinin kurucularından biridir ve Batı tarzında moderleşmeyi savunmuştur

Tanım: Eski İran'lılar tarafından, İran'ın doğu ve kuzey bölgelerinden başlayan , genellikle İran hükümdarlarıyla savaşan hükümdarların bulunduğu topraklara verilen ad. Bu ad daha sonra Türklerin yaşadığı ülke anlamında da kullanılmıştır

Tanım: 5. ve 7. yy'lar arasında Karadenizin Kuzeyi ve Doğu Avrupa'da etkili olmuş bir Türk topluluğu. Bugün bir slav toplumu olan Bulgar'ların adı bu Türk boyundan gelmektedir

Tanım: 5. ve 8. yy arasında, Kuzey Dağıstan bölgelerinde yaşayan bir Bulgar Türk topluluğu

Tanım: Çin'de Chou hanedanı döneminde (yaklaşık 386-581) tutulan arşiv kayıtları. Türkler hakkında önemli bilgiler de vermektedir

Tanım: Çin'de Sui hanedanı döneminde (yaklaşık 581-617) tutulan arşiv kayıtları. Türkler hakkında önemli bilgiler de vermektedir

Çin kaynaklarında Türklerle ilgili geçen bölümlerin derlendiği ve sunulduğu bir tarih eseri

Eski Türk tarihi için Çin kaynakları en önemli kaynaklardır

Eski Türk Tarihi araştırmalarında Eski Yunan ve Latin kaynakları yeterli derecede araştırılmamaktadır. Bu, Türk'lerin Sibirya'nın en doğusundan geldiği şeklinde bir ön yargıdan kaynaklanmaktadır

Meksika Maslahatgüzarı Tahsin Mayatepek tarafından Atatürk'e sunulan , Türk Tarih Tezi ve Mu kıtası ile ilgili rapordan oluşan kitap

Hunlar öncesinde Türklerin tarihi hakkında bilgi veren bir kitap

Türk dili, tarihi, sanatı ve mitolojisi konularında yazılar yayımlayan bir internet sitesi

Eski Türk yazılarıyla ilgili İngilizce, Rusça ve Kazakça bir web sitesi

Prof. Dr. Turan Yazgan tarafından kurulmuş, Türk dünyası ile ilgili bir vakıf

Türk tarihi ilgili yazıların bulunduğu bir site

Türk tarihi ile ilgili makalelerin toplu olarak verildiği web sitesi

Turan topluluklarının tarihi ile ilgili yazıların ve değerlendirmelerin olduğu İngilizce kişisel site

Türk Elleri, Tarih, Mitoloji, Tamgalar, Evrenbilim, Araştırmalar, Ön Türkler, Kültür ve Sanat, Türk Lehçeleri, Maddi Kültür Varlıkları ile ilgili bir site

Türk tarihi ile ilgili akademik, bilimsel ve araştırmaya dayalı makalelerin yayınlandığı hem e-dergi hem de basılı bir dergidir.

Hazarlar ile ilgili Türk ve Yahudi tarihini araştıran bir Amerikan Araştırma merkezi

Eski Türk tarihi uzmanı Ahmet Taşağıl'ın blog sitesi

Genellikle Türk tarihi ve kültürü ile ilgili bilgilerin olduğu bilgi platformu

Türk tarihi ile ilgili bir dergi olan Ötüken Dergisinin web sitesi

Türk tarihi ile ilgili haber ve makaleler

İttihad ve Terakki ile Cumhuriyet döneminde din nedeniyle mağdur olanların anlatıldığı bir tarih kitabı

Tanım: Bazılarına göre Göktürk bazılarına göre Hunlar öncesi Türk topluluklarına veya Türk olduğu düşünülen topluluklara verilen ad. Bazı kaynaklara göre ise Türklerin henüz ana vatanınlarından (ilk çıkış yeri) çıkmadığı ve tek bir Türkçenin konuşulduğu henüz ayrışmadığı dönemdeki Türklere de verilen addır. Özellike bu toplumlar hakkında yeterli bilgi olmamasından dolayı hangi toplumların Proto Türk olduğu konusu tartışmalıdır.

1920 ile 2010 arasında yaşamış Türk akademisyen, tarihçi, Türkolog, hukukçu, psikolog, futurist. Türkçülük ile ilgili çeşitli çalışmalar ve siyasi faaliyetlere girmiştir. 1944 - 1945 yılındaki Turancılık davasında yargılanmıştır. Özellikle Etrüksler, Sümerler, Kızılderililer gibi bazı toplumların Türklüğü ile ilgili çalışmalar yapmıştır.

Atlantisliler, Sümerler ve Etrüsklerin Türk olduğu ile ilgili kanıtları ve görüşleri dile getiren bir kitap. Kitapda farklı yazarların yazıları da bulunmaktadır.

1908 ile 1985 arasında yaşamış Türk tarihçi, sosyolog ve akademisyen. Atatürk'ün manevi kızlarından biridir. Özellikle Atatürk'ün öncülük ettiği Türk Tarih Tezi'nin tezlerini ve görüşleri ile ilgili çalışmalar yapmıştır.

1914 ile 1991 arasına yaşamış Macar Türkolog ve Macarolog. Türkiye'de bir dönem akademisyen olarak görev yapmıştır.

1905 ile 1971 arasına yaşamış Macar Türkolog ve dil uzmanı. Türkiye'de bir dönem akademisyen olarak görev yapmıştır.

Tanım: 1930'larda Atatürk'ün desteği ile ortaya atılan, Türklerin brakisefal ve beyaz bir ırk olup, Orta Asya'da çok önemli bir uygarlık ortaya çıkardığını, bu uygarlığın tüm dünyaya yayılarak gittiği yerelere uygarlaştırdığını savunan tez. Sümeler, Hititler, Etrüksler gibi eski uygarlıkların da bu Türkler tarafından kurulduğu savunulmaktadır. Yine Anadolu'da çok daha eski zamanlardan beri Türklerin bulunduğunu öne sürülmektedir. Daha sonradan Güneş Dil Teorisi adı verilen tüm dillerin kaynağının Türkçe olduğunu savunan bir teori eklenmiştir. Bu tez Türklerin İslam öncesi herhangi bir uygarlığı olmadığını öne sürer Batılı uzmanların karalamalarına karşı geliştirmiş bir tezdir.

Türk Tarih Tezi özetle aşağıdaki tezleri savunmaktadır :

• Türkler beyaz ve brakisefal bir ırktır. Mongoloid veya sarı ırk olduğunu görüşü reddedilmektedir
• Türkler Orta Asya'da çok önemli bir uygarlık yaratmıştır ancak Orta Asya'daki denizin çölleşmesi nedeniyle tüm dünyayı yayılmışlar ve gittiği yerleri uygarlaştırmışlardır.
• Türkler yayıldığı yerlerde ortaya çıkan Sümer, Hitit, Mısır, Çin, Hindistan, Yunan, Etrüks (Roma) uygarlıklarının ilk kurucularıdır. Bu bölgelere giden Sümer, Elam, Hitit, İskit, Lidya, Turuva'lıları oluşturanlar Türklerdir.

1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün desteğiyle hazırlanmış bir tarih ders kitabı. Türk Tarih Tezinin görüşlerine uygun bir şekilde hazırlanmış bir kitapdır. 1942 yılında müfredattan kaldırılmıştır.

Tanım: Asya Hun devleti döneminde batı bölgelerinde yaşayan bir topluluk