İçindekilerGirişİndex
YukarıİlkÖnceki YokSonrakiSon
Geriİleri
Yazdır

Üst Katman, Ağ, Veri bağlantı Adresleri ve Fiziksel Adresler

Giriş

Bir veri ağında iki kullanıcının haberleşebilmesi için bir çeşit adresleme şekli gereklidir. Genelde, iki veya üç adres gerekir. Bazı sistemlerde bir fiziksel adres, bir veri bağlantı adresi ve bir ağ adresi kullanılır. Daha yaygın bir yaklaşım, yalnızca fiziksel ve ağ adreslerini kullanmaktır. Bu yaklaşımda, fiziksel ve veri bağlantı adresi aynıdır. Pratik olarak konuşursak, üst katman isimleri ve port numaraları gibi diğer adresler, iki kullanıcı arasında belirli uçtan-uca haberleşme yapılacağında gerekli olur.

Fiziksel adresler

Bir haberleşme linkindeki veya ağındaki her bir cihaz (bir bilgisayar veya iş istasyonu gibi) bir fiziksel adres ile tanımlanır. Bu adrese donanım adresi de denir. Birçok üretici fiziksel adresi cihazın içindeki bir lojik board'a veya cihaza doğrudan bağlanabilen bir arabirim ünitesine yerleştirir. Bir haberleşme diyalogunda iki fiziksel adres görev alır; bu adreslerden biri göndericiyi (kaynak) diğeri de alıcıyı (varış) tanımlar. Fiziksel adresin uzunluğu değişir. Çoğu sistem iki 48-bit adres kullanır, fakat başka adres büyüklükleri de kullanılmaktadır. 48-bit adres yapısı Ethernet ve IEEE protokollerinde kullanılır. Bu adrese MAC (Media Access Control) adresi denir.

Katmanlı veri haberleşme modeli açısından bakarsak, fiziksel adres, fiziksel veya veri bağlantı katmanlarında kullanılır. Alıcı cihaz, gelen bir PDU'nun varış adresini inceler. Eğer adres cihazın adresi ile aynı ise PDU üst katmanlara iletilir. Eğer adres cihazın adresi ile uyuşmuyorsa PDU atılır. Böylece, alt katmanlardaki adres algılaması verinin gereksiz yere üst katmanlara geçişini önler.

Şekil 5-1 Fiziksel adres algılanması

Şekil 5-1'de bir LAN üzerindeki adres algılanması gösterilmiştir. A cihazı kanala bir çerçeve gönderir ve bu çerçeve kanala bağlı tüm istasyonlara (B, C, D istasyonları) yayınlanır. Varış fiziksel adresinin (DPA) C değerinde olduğunu düşünelim. Netice olarak, B ve D istasyonları çerçeveyi dikkate almazlar. C istasyonu ise PDU'yu bir üst katmanına iletir.

Ağ adresleri

Bir ağ adresi tanımlamanın kolay yolu; adresin ağı tanımlamasıdır. Ağ adresinin belirli bir parçası aynı zamanda bir bilgisayarı veya terminali betimleyebilir. Ancak, Internet standartları bir IP adresinin neyi tanımlayabileceğine dair sıkı kurallar koymuştur.

Bir ağ adresi fiziksel veya veri bağlantı adreslerinden daha yüksek katmandadır. Yüksek katmandaki adresler, daha alt katmandaki adreslerle ilgilenmezler. Böylece, bir ağ veya internette bulunan ağ adresleri ile ilgilenen parçalar, veri fiziksel cihazın bağlı olduğu ağ linkine gelene kadar son varış fiziksel adresleri ile ilgilenmezler.

Bu önemli kavram Şekil 5-2'de gösterilmiştir. Farz edelim ki Los Angeles'taki bir kullanıcı (bir host bilgisayarı) bir paket ağına, Londra'da bir LAN'da bulunan iş istasyonuna nakledilmek üzere paketler göndersin. Londra'daki ağın ağ adresi 128.1'dir. Paketler paket ağında ilerleyerek New York'taki paket anahtarına gelirler. New York'taki paket anahtarı, paketi Londra'da bulunan gateway'e rotalar. Bu gateway paketteki varış ağ adresini inceler ve paketi 128.1 ağına rotalamaya karar verir. Daha sonra LAN'ın Londra gateway'i ile bağlantı kurduğu düğüme uygun haberleşme kanalı ile paketler iletilir. 128.1 ağındaki bu düğüm, Şekil 5-2'de B olarak etiketlenmiştir.

Şekil 5-2 Ağ seviyesinde adresleme

Görüldüğü gibi varış fiziksel adresi bu rotalama işlemlerinde kullanılmamıştır. Paket anahtarı ve gateway yalnızca varış ağ adresi ile ilgilendiler. Fiziksel adresler hala kullanılmamaktadır. Ağ adresleri, son varış makinesini değil trafiği alacak bir sonraki cihazı tanımlamaktadır.

Fiziksel adres ve ağ adresi çözülmesi

Lonra'daki LAN, paketi doğru cihaza nasıl iletiyor? Daha önce de söylediğimiz gibi, bir fiziksel adres, bir paketin ağa bağlı tüm cihazların daha üst katmanlarına geçmesini engeller. Böylece, cevap; "son varış ağı (veya gateway) yüksek-katman ağ varış adresini, alçak katman fiziksel varış adresine çevirebilmelidir" olacaktır.

Şekil 5-3 Ağ adreslerinin fiziksel adreslere haritalanması

Bu görevi açıklayabilmek için Şekil 5-3'e bakacağız. LAN üzerindeki B düğümü adres çözümleme görevindedir. Farz edelim ki varış ağ adresi 128.1 ve host adresi 3.2'den oluşsun. Bu adresler birleştirilerek tam bir ağ adresi elde edilir. Bu da 128.1.3.2 olarak IP PDU'sunun varış adres alanında bulunur.

LAN düğümü datagramı gateway'den alınca, host adresini incelemeli ve, ya tablodaki adrese bakarak ağ adresini karşılayan yerel fiziksel adresi bulmalı ya da onun fiziksel adresi için istasyonu sorgulamalıdır. Böylece düğüm, doğru fiziksel adresi bularak kullanıcı verisini fiziksel katman çerçevesi olarak düzenler, çerçevenin varış adresine uygun fiziksel katman adresini yerleştirir ve çerçeveyi LAN kanalına yollar. Ağdaki tüm cihazlar fiziksel adresi inceler. Eğer adres cihazın adresi ile uyuşuyorsa, PDU üst katmana aktarılır; tersi durumda PDU ihmal edilir.

Host adresi 3.2'nin aynı zamanda fiziksel adres olması akla uygundur, ancak host adresi ve donanım fiziksel adresinin farklı değerlerde tahsis edilmesi daha yaygındır. Örneğin 128.1.3.2 bir IEEE MAC 48-bit fiziksel adresine haritalanabilir.

Üst katman adresleri ve isimleri

Fiziksel, veri bağlantı ve ağ katmanı adresleri paketi host cihazı içerisindeki son ‘varış'a iletmekte başarısız kalırlar. Bunun için diğer yüksek-katman adresleri gereklidir. Örneğin; paket elektronik posta veya dosya transfer sistemi gibi özel bir yazılım uygulamasına ait olabilir. İki uygulama da aynı üst katmanda olduğundan dolayı (uygulama katmanı) bir şekilde uygulamayı tanıtarak paketi işleme koymalıyız. Böylece, host cihazı kendisine hangi uygulamanın geldiğini anlamak için ULP isim veya adreslerini kullanır.

Üst katman tanıtıcıları çeşitli terimlerle anılırlar. Internet sözleşmesi protokol ID, port ve soket terimlerini kullanır. OSI modeli ise service access point terimini kullanır.

İçindekilerGirişİndex
YukarıİlkÖnceki YokSonrakiSon
Geriİleri
Yazdır